Drieënhalf jaar lang heeft hij geknokt, drieënhalf jaar heeft hij slecht geslapen en drieënhalf jaar waren zijn vermoorde ouders iedere dag in zijn gedachten. Maar Salo Muller (83) hoopt eindelijk rust te vinden nu de NS slachtoffers van haar transporten tijdens de Tweede Wereldoorlog gaat betalen.
'Er is de vreugde dat het gelukt is, maar het blijft een heel verdrietige zaak', vertelt Muller vanaf zijn vakantieadres in België. 'Dat mijn ouders een kaartje hebben moeten kopen voor hun eigen deportatie, dat doet nog steeds heel veel pijn.'
Advertenties in kranten
Vanaf komende maandag kunnen overlevenden en nabestaanden terecht op de site van de Commissie Individuele Tegemoetkoming Slachtoffers WOII transporten NS. Zij kunnen daar het verzoek voor een individuele tegemoetkoming bij de NS indienen. In nationale en grote internationale kranten worden zaterdag advertenties geplaatst om zoveel mogelijk slachtoffers en nabestaanden te bereiken.
De NS verdiende omgerekend 2,5 miljoen euro met het deporteren van joden, Roma, Sinti, krijgsgevangenen en dwangarbeiders, veelal naar kamp Westerbork. Vanuit daar werden veel slachtoffers naar nazivernietigingskampen vervoerd. Zo ook de ouders van Muller die beiden vermoord werden in concentratiekamp Auschwitz. Muller zelf overleefde de oorlog door als kind opgenomen te worden in onderduikgezinnen.
Lees ook: Slachtoffers deportaties NS kunnen vanaf maandag schadevergoeding aanvragen
Schadevergoeding Franse spoorwegen
Hij had een succesvolle carrière als fysiotherapeut onder andere bij het gouden Ajax van Cruijff en Keizer. Hij trouwde met Conny. Haar ouders werden ook vermoord, in Sobibor. Op latere leeftijd schreef Muller twee boeken over zijn eigen herinneringen aan de oorlog. Ook begon hij op scholen te vertellen over de Holocaust.
Nadat de Franse spoorwegen in 2014 besloten tot een schadevergoeding voor hun rol in WOII, besloot Muller dat hij zelf naar de NS zou stappen, en met succes. Na jaren van mailcontact en gesprekken met Muller besloot de NS eind november vorig jaar een schadevergoeding uit te gaan keren aan slachtoffers van de Holocaust. Een aantal jaar eerder maakte het bedrijf al excuses voor haar rol in de oorlog.
Lees ook: Yad Vashem eert redders Salo Muller
'Kleine pleister op grote wond'
Een commissie met voormalig burgemeester Job Cohen aan het hoofd, heeft het proces rond de betalingen vormgegeven. 'De Spoorwegen hebben een bedrag vrijgemaakt. Maar dat staat niet in verhouding tot het leed ze veroorzaakt hebben in de oorlog. Geen enkel bedrag kan dat goedmaken', vertelt Muller.
Toch is hij tevreden over het bedrag van enkele tientallen miljoenen euro's dat de NS beschikbaar heeft voor de tegemoetkomingen. 'Het is een kleine pleister op een hele grote wond, zo moet je het zien. Als je je moeder, vader, broertje of zusje vermoord hebt zien worden in de kampen, dan kan geld dat nooit repareren. Hoe groot het bedrag ook zou zijn.'
'Zwaar om te lezen'
Nadat bekend werd dat de NS betalingen gaat doen aan slachtoffers, werd Muller overspoeld met reacties. Het merendeel daarvan is positief. 'Maar er zijn ook mensen die het niet genoeg vinden. Op mijn werkkamer staat een ordner vol uitgeprinte mails. Ik heb reacties uit Japan, de VS en uit Nederland zelf. In veel mails staan de persoonlijke verhalen van mensen. Hoe ze hun familie verloren hebben, dat is nog steeds heel zwaar om te lezen.'
Lees ook: GVB spreekt met gemeente over aanpak oorlogsverleden
Nu de tegemoetkomingen vanaf maandag aangevraagd kunnen worden komt er een eind aan het gevecht van Salo Muller. Het hele proces heeft hem talloze slapeloze nachten gekost, vertelt hij. 'Financieel ben ik er ook flink op achteruit gegaan, al heeft een aantal vrienden me daarin gesteund.'
'Het is bloedgeld'
Of hij zelf een aanvraag gaat indienen voor een tegemoetkoming dat weet hij nog niet. 'Het is het geld van mijn vermoorde ouders en schoonouders, het is bloedgeld, dus dat voelt heel moeilijk, heel dubbel. Ik kan er geen nieuwe vader of moeder van kopen, die wond gaat nooit dicht.'
Wat hij wel zeker weet is dat hij dit hoofdstuk van zijn leven nu kan afsluiten. 'Ik kijk daar wel naar uit, dat ik de rust weer een beetje terugvind.'