Start van hoofdcontent

Panel

nl

Het leven van Zahra (32) eindigde op een Amsterdams kruispunt

25 oktober 2020, 07.00 uur · Aangepast 29 oktober 2020, 10.02 uur · Door Mark Schrader

Vol levenslust stapt de 32-jarige Zahra Rajaei op 23 april vorig jaar op haar fiets. Klaar voor een nieuwe werkdag, haar grote passie: interieur ontwerpen. Maar die dinsdagochtend komt ze niet aan op haar werk. De pas moeder geworden Zahra wordt in één klap uit het leven gerukt als ze op de kruising van de Marnixstraat met de Rozengracht wordt aangereden door een vrachtwagen.

Midden op het kruispunt van de Marnixstraat ligt een gedenktegel. Als fietser, voetganger, automobilist, trambestuurder, scooterrijder of vrachtwagenchauffeur zie je die steen niet, tenzij je midden op het kruispunt stil gaat staan. Iets wat Sobhan Abdolghasemi nog wel eens doet als hij bloemen bij de gedenksteen voor zijn overleden vrouw komt leggen.

Aan de verkeerspaal boven de steen hangt een foto van een glimlachende Zahra. Op de achtergrond de Rozengracht, waar ze vorig jaar april naartoe wilde fietsen. Naast het bronzen monumentje staan een paar bloempotten die om de zoveel tijd worden voorzien van verse bloemen. 'Als ik ergens fiets of met de auto rijd dan ontwijk ik dit kruispunt. Tenzij ik haar wil herdenken', vertelt Sobhan. 

Ze komen in 2015 in Amsterdam wonen. Het jonge Iraanse stel woont daarvoor drie jaar in Groningen. Zahra en Sobhan strijken neer op de Bilderdijkkade, een buurt waar veel jonge gezinnen en expats wonen. Zahra gaat aan de slag bij een bureau dat het interieur ontwerpt van bekende horeca als Bar Botanique en de Kanarie Club.

Zahra verzorgde de inrichting van veel cafés, zo ook Bar Botanique

'Als we naar een restaurant of café gingen dat zij had ontworpen, keek ze wel eens omhoog en ik zei dan: je kunt nu stoppen met werken hoor.' Zahra is gek op haar werk en bruist van de energie, iemand voor wie een dag van 24 uur eigenlijk niet bestaat. 'Haar werk was haar tweede liefde.'

Zahra en Sobhan voelen zich thuis in Amsterdam, veel meer dan in Groningen en Londen, waar ze daarvoor een paar jaar samen bivakkeren. Sobhan kan zijn energieke vrouw maar moeilijk 'bijhouden' in alles wat ze wil doen, maar dat verandert als eind 2017 hun zoon wordt geboren. 

Quote

'Iedereen verwachtte dat ze écht 'groot' zou worden maar haar leven nam een onverwachte wending'

nahid, moeder van zahra

Op haar 32e geldt Zahra als een veelbelovend architecte, die met haar talenten menig Amsterdams café heeft ingericht. 'Iedereen verwachtte dat ze écht 'groot' zou worden', zegt haar van trots vervulde moeder Nahid. 'Maar haar leven nam een onverwachte wending.'

Zoals elke doordeweekse dag vertrekt Zahra op dinsdagochtend 23 april vorig jaar met haar fiets van huis om richting haar werk te gaan, een interieurstudio in de binnenstad. Rond 9.30 uur in de ochtend fietst ze over de De Clercqstraat richting de Rozengracht. Het stoplicht voor fietsers op de hoek met de Marnixstraat bij het casino staat op groen en Zahra ziet dat ze rechtdoor kan fietsen in de richting van het centrum. 

Tegelijkertijd met Zahra heeft ook het gemotoriseerde verkeer op de rijbaan groen licht om rechtdoor te rijden of rechtsaf te slaan. Op het moment dat ze rechtdoor fietst, slaat een zandwagen rechtsaf de Marnixstraat in. Het gebeurt binnen enkele seconden. Zahra heeft geen schijn van kans. 

De plek waar het ongeval vorig jaar plaatsvond

Na de schok en het verdriet komen de vragen. Hoe kon de chauffeur Zahra over het hoofd zien? En hoe kan het dat fietsers op zo'n druk kruispunt tegelijkertijd groen licht hebben met afslaand (vracht)verkeer? 

'Ik begrijp het gewoon niet. Het klinkt als een blauwdruk voor een ongeluk', vertelt Sobhan, doelend op de verkeerslichten. 'Ik snap dat als je dat niet doet het zorgt voor meer opstoppingen, maar ik denk dat de veiligheid van Amsterdammers belangrijker is.'

Ook bij zijn schoonmoeder kan het er niet in: fietsers zijn toch al ondergeschikt aan vrachtwagens? Waarom dan bewust het gevaar opzoeken met verkeerslichten die gelijktijdig op groen springen? Sobhan en Nahid vragen zich ook af waarom zulke zware vrachtwagens in de ochtendspits door de binnenstad van Amsterdam rijden. 'Dit was een vrachtwagen die gebruikt wordt om zand af te voeren. Hij had enorme wielen. Een vijfasser, met twee wielen aan de voorkant.'

Quote

'We hebben het niet over cijfers. Het gaat hier om mensen, échte mensen'

Nahid, moeder van zahra
Nahid, de moeder van Zahra

Ze hopen vooral op meer bewustwording bij de gemeente. 'Ik denk dat je met een verbod niet zoveel opschiet. De redenen dat ze in de stad rijden, zijn legitiem: om goederen te bezorgen of bouwplaatsen te bevoorraden. Maar ik denk wel dat het gereguleerd moet worden en beperkt tot een minimum. En absoluut niet tijdens de spits in het centrum van de stad', stelt Sobhan. 

Hij refereert aan dat andere fatale ongeluk van nog maar een paar weken geleden. Op de kruising van de Jan van Galenstraat met de Willem de Zwijgerlaan kwam de 31-jarige Tessie eind september onder een vrachtwagen terecht die op hetzelfde moment als zij groen licht had.

'Beiden zijn ter plekke overleden. Er kon niets meer voor hen gedaan worden. Het verschil tussen zo'n zwaar voertuig en een kwetsbare fietser is te groot', denkt Sobhan. 'Natuurlijk, mensen maken fouten, maar ik denk dat kruispunten beter kunnen worden ingericht om risico's te beperken.'

Zahra's moeder Nahid verwijst naar een gesprek dat ze vorig jaar had met iemand van de gemeente. 'Hij vertelde dat het aantal dodelijke ongelukken in de stad de afgelopen 15 jaar is afgenomen. Maar we hebben het niet over cijfers. Het gaat hier om mensen, échte mensen.'

Sobhan bezoekt de plek waar zijn vrouw om het leven kwam

Het Openbaar Ministerie eiste deze zomer een werkstraf van 240 uur en een rijontzegging van een jaar. De rechtbank legde een fors hogere straf op: een gevangenisstraf van een half jaar en twee jaar rijontzegging. Van een rijontzegging is op dit moment überhaupt nog geen sprake, omdat de chauffeur in beroep is gegaan.

'Verandert dat iets?', vraagt Nahid zich af. 'Als iemand weet dat je door zó onoplettend te rijden zo'n lage straf krijgt, wat doet dat dan? Wat leert iemand daarvan?' Haar schoonzoon vindt een gevangenisstraf niet per se nodig, maar het gaat er bij hem niet in dat de chauffeur nu nog gewoon rondrijdt. 'Hoe zit het met preventie of een training om te voorkomen dat zoiets nog eens gebeurt?'

Midden op het kruispunt is een gedenkplek ingericht voor Zahra

Na de dood van Zahra heeft de gemeente een extra verkeerslicht geplaatst op het kruispunt. Dat licht gaat knipperen als het groen wordt, zodat automobilisten en vrachtwagenchauffeurs extra gewaarschuwd zijn voor rechtdoorgaande fietsers en voetgangers.

Nahid en haar man zijn vier maanden na het ongeluk van Canada naar Amsterdam verhuisd. Om dichterbij hun kleinzoon te zijn en Sobhan te helpen in de opvoeding. Nahid probeert de plek van het ongeluk fysiek in ieder geval te mijden. 'Waarom weet ik niet, maar ik droom nooit over Zahra, alleen over dat kruispunt.'

Zo kon het ongeluk op de Marnixstraat gebeuren 
De oostkant van de Marnixstraat was die dag afgesloten vanwege een bouwproject. De straat was toen alleen toegankelijk voor bestemmingsverkeer. De vrachtwagenchauffeur die het ongeluk veroorzaakte, was in het bezit van een ontheffing.

In de bocht voorbij de Marnixstraat stond een hekje op het fietspad en gedeeltelijk op de rijbaan om de doorgang voor fietsers te blokkeren. Omdat het hekje gedeeltelijk op de rijbaan stond, moest de vrachtwagenchauffeur de bocht wat ruimer nemen. Toen de bestuurder rechtsaf sloeg, kwam Zahra onder de vrachtwagen terecht.

De bestuurder was volgens de rechtbank goed bekend met de route en de afwijkende verkeerssituatie. Hij was die bewuste ochtend twee keer eerder op de kruising geweest. Naar eigen zeggen was de chauffeur er de week daarvoor tien keer geweest.

Uit onderzoek bleek dat de chauffeur niet goed in zijn spiegels had gekeken. Had hij dat wel gedaan, dan had hij Zahra gezien, zo stelt de politie. Uit het onderzoek bleek ook dat de chauffeur met een snelheid van ongeveer 21 kilometer per uur de bocht nam. Een veel te hoge snelheid voor zo’n druk kruispunt, concludeert de rechtbank.

Veel aandacht voor verkeersveiligheid
Dit weekend besteedt AT5 veel aandacht aan verkeersveiligheid. Uit een enquête van het AT5-panel blijkt dat veel Amsterdammers zich onveilig voelen in het verkeer. Verkeersdeskundige Walther Ploos van Amstel maakt zich zorgen over de hoeveelheid vrachtverkeer en pleit ervoor dat vrachtwagens met een dode hoek uit de stad geweerd worden.