In een drukke stad als Amsterdam vinden regelmatig ongelukken plaats. Soms zelfs met een fatale afloop, zoals eind september nog het geval was. Een 31-jarige fietster kwam toen onder een vrachtwagen op de Jan van Galenstraat en overleed. 

Buurtbewoners maken zich dan ook grote zorgen over de verkeerssituatie. We vroegen ons daarom af hoe Amsterdammers de verkeersveiligheid in hun stad ervaren. Deze kwestie legden we voor aan ruim 1800 AT5-panelleden. 

Gemiddeld rapportcijfer: een 6

Uit het onderzoek blijkt dat zij de verkeersveiligheid in Amsterdam gemiddeld met een 6 beoordelen. 'Dat is triest voor een stad waar de voetganger op nummer één staat en we eigenlijk pretenderen de fietsstad van de wereld te zijn', vindt Ploos van Amstel, lector stadslogistiek aan de HvA. 

Toch is het geen verrassing voor de verkeersexpert. Hij ziet het zelf maar al te vaak mis gaan. Alleen al op de in zijn ogen gevaarlijke kruising voor zijn huis, tussen de Tasmanstraat en de Pontsteiger. 'Dit heeft alles in zich om dé nieuwe blackspot van de stad te worden.'

AT5 observeert daarom samen met de deskundige een tijdje het verkeer daar. Daarbij valt het Ploos van Amstel vooral op dat er zoveel vrachtverkeer langskomt. In zijn ogen hoort dat niet in de stad thuis. 'Hij ziet helemaal niks', wijst hij. 'Hier ben je kansloos, met zo'n vrachtwagen.'

'Er zijn genoeg vrachtwagens zonder dode hoek'

De gemeente kan volgens hem vrachtwagens met een dode hoek dan ook maar beter verbieden. 'De dode hoek is een keuze. Er zijn genoeg vrachtwagens zonder.' Daarmee verwijst de verkeersdeskundige naar Londen, waar vrachtwagens met een dode hoek niet langer welkom zijn bij bouwprojecten. 'Als de gemeente kiest voor veiligheid van fietsers en voetgangers, is dit gewoon een voorwaarde.'

Maar dat is nu nog niet het geval. Ook op deze kruising komt veel bouwverkeer voorbij, onder meer vanwege de werkzaamheden bij de Houthavens. En dat is Ploos van Amstel een doorn in het oog. 

'Nu we hier een tijdje staan, schrik je. Het is straks niet uit te leggen als er weer iemand onder de vrachtwagen komt', stel hij. 'Hier moet je iets aan doen.'

Maar hoe staan de vrachtwagenchauffeurs daar dan zelf tegenover? Panelleden die zelf regelmatig in een vrachtwagen door de stad rijden, zeggen zich in elk geval niet erg veilig te voelen in de stad. Ze geven de verkeersveiligheid dan ook een magere voldoende: een 5,5. 

'Het is natuurlijk ook een gigantische stad met veel drukte', stelt vrachtwagenchauffeur Corina Hamer. 'Dat maakt het voor ons heel moeilijk. Zeker midden in het centrum, als het daar rood is, steekt iedereen gewoon over. Soms zie je het gewoon echt niet en dan kan het fout gaan. Maar geen enkele chauffeur wil dat natuurlijk.'

Hamer geeft daarom regelmatig lessen over verkeersveiligheid op scholen. Daarbij laat ze leerlingen een kijkje nemen in haar vrachtwagen. 'Ouders en leerkrachten kijken vaak mee. Ze zijn dan verbaasd dat je zo weinig kunt zien vanuit de vrachtwagen.'

Hoe kun je ervoor zorgen dat je toch zo zichtbaar mogelijk bent voor de chauffeur? Hamer adviseert tijdens haar lessen om altijd rechts achter de vrachtwagen te gaan staan. En om minimaal drie meter afstand te houden. Daarnaast is geduld erg van belang, benadrukt ze. 'Daar schort het soms echt aan. Ook van onze kant, soms krijgen chauffeurs toch te maken met stress.'

'Tegelijkertijd groen gevaarlijk'

Vanuit de gemeente kan er volgens haar ook nog wel wat meer gedaan worden. Het plaatsen van aparte verkeerslichten bijvoorbeeld zou op veel plekken 'wonderen doen', stelt Hamer. Want kruispunten waar zowel auto's en vrachtwagens als voetgangers en fietsers groen licht hebben, vindt ze behoorlijk gevaarlijk. Een conclusie die een meerderheid van het AT5-panel ook trekt. 'Vooral met slecht weer en minder zicht sla ik hier een kruisje', vertelt één van hen.

'Je ontkomt niet aan dode hoek'

Het verbieden van vrachtwagens met een dode hoek vindt Hamer overigens een lastige kwestie. 'Het beste idee ooit, als het lukt. Maar tot nu toe ontkom je daar niet aan. We hebben al zes spiegels, dan kun je nog camera's plaatsen maar dan moet je nóg meer in de gaten houden. Je begint links met kijken, werkt naar rechts toe en dan is links al gepasseerd.'

Ondernemersorganisatie Transport en Logistiek Nederland (TLN) vindt het initiatief uit Londen in elk geval positief. 'Er wordt vereist dat vrachtwagens voorzien zijn van technische hulpmiddelen waarmee een chauffeur meer kan zien. En iedere technologische ontwikkeling die bijdraagt aan het verbeteren van het zicht van de chauffeur en de verkeersveiligheid is zeer welkom.'

Het is volgens de organisatie dan wel van belang dat de strengere eisen niet alleen in Amsterdam of Nederland gaan gelden, maar in heel Europa. 'Anders ontstaat een wirwar van wet- en regelgeving.'

Vrachwagens de stad uit?

Vrachtverkeer dan maar helemaal uit de stad weren? Dat kan volgens TLN eigenlijk niet. 'Om de inhoud van één vrachtwagen te vervoeren heb je ongeveer 13 bestelauto's nodig. Dat heeft niet alleen een negatief effect op de bereikbaarheid en leefbaarheid van de stad, maar ook op de verkeersveiligheid.'

Ploos van Amstel beaamt dat Amsterdam niet helemaal zonder zwaar verkeer kan. 'In de bouw zijn bijna alle vrachtwagens gevuld met zand of bakstenen. Dat wil je niet in bestelbussen.' Wel benadrukt hij dat we er dan voor moeten zorgen 'dat die grote vrachtwagens veilig zijn en dat ze zonder dode hoek rondrijden.'

'Blijf weg uit de spits'

De ondervraagde panelleden zien bovendien een oplossing in het instellen van specifieke tijden of routes voor vrachtverkeer. Een idee waar Ploos van Amstel zich ook wel in kan vinden. Zijn voornaamste advies? 'Blijf weg uit de spits. Dat doen nu ook al een aantal transporteurs.'