"Dirk was door de CPN gevraagd om hier op de Noordermarkt te spreken omdat hij, zoals dat dan heet, een begenadigd spreker was", vertelt Jaap Hooiveld die voor het boekje 'Dirk van Nimwegen, Amsterdamse verzetsheld uit de Kinkerbuurt' in de archieven dook. 

Naast mannen als Piet Nak en Willem Kraan, was dus ook stadsreiniger Van Nimwegen één van de initiatiefnemers van deze unieke volksopstand tegen de nazi's. De communistische partij was toen al verboden, maar Van Nimwegen was ook vakbondsleider. En dat was een goede dekmantel voor als de illegale bijeenkomst op de Noordermarkt, de avond voorafgaand aan de staking, uit de hand zou lopen. 

De 250 toehoorders daar hadden de taak om op 25 februari 1941 zoveel mogelijk Amsterdammers tot staken te bewegen als protest tegen de Jodenvervolging die die dagen in volle omvang zichtbaar werd met de razzia's op het Jonas Daniël Meijerplein. 

De Hallen

Het actie-comité dat ervoor moest zorgen dat alle stadsreinigers, trambestuurders en ander gemeentepersoneel het werk zou neerleggen, kwam op dinsdag om 4 uur 's morgens bij elkaar op de hoek van de Jan Pieter Heijestraat en de Borgerstraat. Van daaruit verspreidden ze zich over de stad. Van Nimwegen ontfermde zich over de staking op zijn eigen werkplek, de stadsreiniging en de tramremise aan de Bilderdijkkade, wat we nu kennen als De Hallen.  

Op de tweede stakingsdag stormden de Duitsers daar schietend binnen waarbij 14 mensen gewond raakten. De directeur wist de zaak enigszins tot bedaren te brengen, totdat de soldaten op een stapel stakingspamfletten stuitten.

"Geen namen noemen, ook geen straten"

Een groep van 45 werd opgepakt en meegenomen voor verhoor. Bij die groep ook organisatoren als Piet Nak, Nico Klein en Dirk van Nimwegen. Alleen de Duitsers wisten niet wie ze voor zich hadden, en ondanks zware druk en marteling, slaagde de groep erin de gelederen gesloten te houden.

"Geen namen noemen, ook geen straten", was het devies dat Van Nimwegen en de anderen afspraken. Toen de groep vast kwam te zitten in het Lloyds Hotel in Oost, wist Van Nimwegen, die het eten rond moest brengen, de verhalen van de CPN-kaderleden op elkaar af te stemmen. Op 4 maart mocht hij terug naar zijn gezin in de Borgerstraat. Ook in het verdere verloop van de oorlog wist hij uit de handen van de Duitsers te blijven.

Piet en Annie Eijssens uit de Potgieterstraat zijn nog maar kleine kinderen als in februari 1941 de stad op zijn kop staat. Maar afkomstig uit CPN-gezinnen en met allebei een moeder actief in het verzet, hebben ook die dagen een onuitwisbare indruk op hen achtergelaten. 

"Ik weet nog hoe mijn moeder, samen met een groep andere vrouwen, voor een tram is gaan liggen met een maffer (een stakingbreker, red.) erop", vertelt Annie.

Het echtpaar verkiest vandaag de herdenking in de Borgerstraat ("toch wat dichterbij") boven die van bij De Dokwerker. Van Nimwegen woonde vrijwel zijn hele leven in de straat waar in 2005 voor hem een plaquette als verzetsmonument verschijnt. Sindsdien staat de buurt daar om 12 uur 's middags even stil bij het verleden.