De prullenbakken lopen over, sommige bakken zijn zelfs opengebroken. De kliko's aan de weg kunnen niet meer dicht. En op de verzamelpunten voor huisvuil, liggen bergen met vuilniszakken en allerlei ander vuilnis met daarop flink wat meeuwen die van hun ontbijt genieten.

Samuel Tit is chauffeur en lader van de vuilniswagen. Achter hem aan rijdt de wagen waarin Erick Morsen zit: de veegploeg ruimt alle restanten van de opengereten vuilniszakken op straat op wanneer de grote wagen het niet meer mee kan nemen. "Sinds 1 april is het heel extreem geworden", begint Samuel. Sinds dat moment geldt statiegeld op kleine flesjes en blikjes in Nederland. "Vaak worden zakken opengescheurd door meeuwen of door mensen die op zoek zijn naar flesjes voor statiegeld", vertelt Erick. 

Bedrijfsdump

Waar het statiegeldprobleem vooral de rotzooi en losse flarden aan afval veroorzaakt, is er nog een boosdoener: het bedrijfsafval. Net wanneer Samuel dit omschrijft, komt een ondernemer zijn dozen dumpen: "Daar moet u gewoon voor betalen", roept hij naar de ondernemer. Doordat ondernemers hun afval bij het huisvuil dumpen, duurt hun ronde steeds langer: "Soms zijn we wel vijftig minuten bezig met één hoop vuilnis. Dat is gewoon geen doen. De wagen moet ook steeds vaker op en neer om te lozen."

Met meer vuilniswagens zou het probleem opgelost kunnen worden, zou je denken. "Dat kan wel, maar dan gaat het weer ten koste van andere gebieden", zegt Samuel. "Het is zwaar werk, dus je kunt ook niet de hele dag in de weer blijven. Er kan niet overal op elk moment een wagen rijden." Wanneer de heren 's ochtends alles opruimen en na een werkdag aan het eind van de middag weer terugrijden, ligt alles er weer precies zo bij als 's ochtends: "En dan duurt het nog een paar dagen voor we daar weer komen."

Naast het vele afval, is een groot discussiepunt bij de afdeling schoon en afval ook het flexibele rooster van de medewerkers. Die discussie werd tot in de rechtbank gevoerd. Daarnaast was afgelopen februari een loonsverhoging nodig volgens de gemeentelieden. Die dwongen ze af aan de hand van een staking die uiteindelijk maar twee dagen hoefde te duren. "Maar toen zag je al wat het doet als we niet de hele dag in de weer zijn", aldus Erick.

Maar ook toen gooide men de vuilniszakken gewoon zo op straat: "Het gaat om het bewustzijn van de Amsterdammer", vindt hij. "Er zijn speciale ophaaldagen, en daar houden veel mensen zich helemaal niet aan." Zijn collega Samuel vult aan: "Als er dan eenmaal weer een zak staat, dan zetten mensen hun eigen vuilnis er gewoon weer bij. Dan is het zo weer vol."

Ondergrondse containers, doneer-ringen en extra diensten

De komende tijd wordt de proef met doneer-ringen voor statiegeld uitgebreid, die geldt op dit moment enkel in het centrum. Daarbij krijgt de Nieuwezijds Voorburgwal binnen een paar maanden containers onder de grond, zoals op meer plekken in de stad. "Mensen denken dat dat altijd maar kan, maar die weten vaak niet wat er onder de grond zit waarom dat niet mogelijk is."

Ook worden er, net als bij evenementen als Koningsdag en Pride, extra zondagsdiensten ingezet om te kijken of dat uitmaakt voor de afvalproblematiek. Samuel en Erick houden hoop: "We moeten nog zien of dat werkt, ik ben heel benieuwd."