Toeristen die niet meer op muurtjes kunnen zitten door spikes die uitsteken, ouderen die niet meer goed op bankjes zonder rugleuning kunnen zitten en leuningen die halverwege zitbanken worden geplaatst zodat je er niet meer op kunt liggen. "Als je er op let, zie je het overal." Thomas is architectuurhistoricus en houdt zich sinds een paar jaar bezig met zogenaamde 'vijandige architectuur': ontwerpen die er voor zorgen dat bepaalde plekken niet meer toegankelijk zijn.

Eerder deze maand kwamen de nieuwe bankjes op het Osdorpplein al onder vuur te liggen. Nu neemt de historicus ons mee langs vijf plekken waar ze laat zien hoe het wel, maar vooral ook hoe het niet goed gaat in de stad. "Bij de Weesperflat is het echt het meest debiele voorbeeld te zien. Daar was overlast omdat daklozen op het bankje zaten. Nu is er na die overlast beslist om bakstenen met de hoek omhoog op de grond te plakken. Nu kun je er helemaal niet meer zitten."

Toegankelijk maken

Waar Thomas de toepassingen vooral ziet als wering voor hangjongeren en dak- en thuislozen, ziet de gemeente het anders. De leuningen die midden op openbare banken worden geplaatst zijn ervoor om ouderen te assisteren bij het opstaan wanneer ze zijn gaan zitten. "Maar het zorgt er ook voor dat daklozen er niet meer kunnen liggen, terwijl de openbare ruimte juist voor hen zo belangrijk is", reageert de historicus.

Een woordvoerder van de gemeente: "Er is vanuit de gemeente geen beleid om de openbare ruimte 'vijandig' te maken." In een eerdere raadsbrief schrijft wethouder Openbare Ruimte en Groen in 2020: "Voor mensen die desondanks toch dakloos zijn beseft het college dat de openbare ruimte een belangrijke plek is."

Het stoort de historicus dat de stad niet meer van iedereen lijkt te zijn. "Het is toch onmenselijk, waarom zouden mensen in onze maatschappij niet gewoon even een dutje mogen doen" Maar het gaat haar niet enkel om dak- en thuislozen: "De stad Amsterdam profileert zich als heel toegankelijk en tolerant", begint Charlotte. "Maar als het erop aan komt: hoe kunnen mensen in een rolstoel met hun vrienden op een bank zitten, los van tegenover hun vrienden opgesteld staan? In andere steden worden inkepingen in banken gemaakt."

De IJboulevard is een voorbeeld waar het volgens Thomas wél goed gaat: "Er is hier veel te weinig groen, dat wel. Maar hier zijn de grote lange stenen banken nog onbeperkt." Er kunnen nog skates overheen skateboarden, mensen kunnen er nog liggen. "Maar ik ben benieuwd voor hoe lang, want hier wordt momenteel al zo veel gehandhaafd. Dat lijkt me zo niet houdbaar."