Door aan de onderzoeken mee te doen wil de gemeente meer inzicht krijgen in wat er speelt op de werkvloer. Uit het KIS-onderzoek blijkt dat er institutioneel racisme is binnen alle zes gemeenten die aan het onderzoek hebben meegedaan, waaronder Amsterdam. Ook blijkt dat racisme niet altijd wordt herkend. De belevingswereld van de leidinggevende en medewerker liggen vaak ver uit elkaar en hierdoor wordt er niet altijd tegen opgetreden.

Uit het Muzus-onderzoek komt naar voren dat leidinggevenden niet altijd weten hoe ze moeten handelen als er signalen zijn over discriminatie en uitsluiting. In sommige gevallen nemen participanten zelfs een Nederlandse naam aan, omdat ze merken dat nieuwe collega's dan anders met hen omgaan - in positieve zin. 

Het onderzoek noemt ook voorbeelden van situaties waarbij de afkomst van nieuwe medewerkers meteen wordt genoemd bij hun introductie. Daarnaast ervaren medewerkers van kleur dat zij alleen zijn aangenomen voor een vinkje in het beleidsplan en niet om hun kwaliteiten.  

Het onderzoeksbureau nam tussen november 2022 en september 2023 op verzoek van de gemeente diepte-interviews af met veertig gemeenteambtenaren. Daarnaast werden er drie focusgroepen georganiseerd waarin tien ambtenaren meededen. 

Zowel het onderzoek van Muzus en KIS geven aan dat gemeenten vaste procedures voor doorstroom moeten ontwikkelen. Ook moeten de klachtenprocedures verbeterd worden en het moet duidelijk worden dat racistisch handelen consequenties heeft. "Er wordt van bovenaf niet hard genoeg
opgetreden en er hangen geen consequenties aan wangedrag", aldus een participant van het onderzoek van Muzus.

Brandbrief 

Het is niet de eerste keer dat racisme binnen de gemeente aan het licht is gekomen. Een groep anonieme (oud) medewerkers van de afdeling Werk, Participatie en Inkomen (WPI) verstuurde eind september al een brandbrief aan verschillende raadsleden. In die brief viel te lezen dat verschillende leidinggevenden, die met naam worden genoemd, zich schuldig zouden maken aan racisme en discriminatie. 

"Er worden vernederende uitspraken gedaan over ons uiterlijk. Zij schreeuwen stelselmatig tegen ons, vaak in het bijzijn van andere medewerkers. Zij kleineren ons stelselmatig, vaak in het bijzijn van andere medewerkers. Wij moeten ons mond houden. Een aantal van ons is zelfs uitgescholden voor aap", zo schrijven de medewerkers in hun mail. 

Reactie wethouder

Wethouder Hester van Buren (Personeel en Organisatie) heeft aangegeven dat de gemeente aan de slag gaat: "Iedereen moet dezelfde kansen krijgen en zich veilig voelen op het werk. Een inclusief sociaal en veilig werkklimaat is een basisvoorwaarde voor een goed functionerende organisatie én om in verbinding te blijven met de superdiverse stad die Amsterdam is. Dat is nu helaas niet altijd het geval. Signalen over discriminatie en racisme kenden we al, maar het is confronterend om in onderzoeksrapporten terug te lezen."

Volgens Van Buren wordt er binnen twee weken een extern steun- en meldpunt ingericht waar medewerkers eventueel anoniem terecht kunnen met signalen. "Leidinggevenden worden extra ondersteund bij de invulling van hun sleutelrol en er is blijvend aandacht voor inclusie bij werving & selectie en doorstroom van medewerkers."