Samen met tien anderen heeft de Palestijnse filmmaker Basma al-Sharif zich teruggetrokken van het filmfestival IDFA. Dit gebeurde nadat de organisatie na een spontaan protest op de openingsavond onder meer verklaarde dat de omstreden leus 'from the river to the sea, Palestine will be free' door niemand meer moest worden gebruikt. Op zondag heeft de organisatie deze uitspraak genuanceerd, maar op die dag vertrok Al-Sharif al naar huis.
De Palestijnse Basma al-Sharif is alweer terug in haar woonplaats Berlijn als ze aan AT5 vertelt wat er gebeurd is. Ze zou jurylid zijn bij het festival en er zouden vier korte films van haar worden vertoond.
Sinds de gebeurtenissen in het Israël-Palestina-conflict is Al-Sharif in shock. De beslissing om naar Amsterdam te komen voor het festival was moeilijk. "Ik voelde me al kwetsbaar. Ik heb familie in Gaza, mijn leven is helemaal tot stilstand gekomen. Het was mijn eerste keer dat ik zou reizen sinds de oorlog daar is begonnen. Ik keek ernaar uit, het leek me een geweldig festival."
Wat is er precies gebeurd?
Op de openingsavond van het International Documentary Film Festival (IDFA) op 8 november werd bij een plotseling protest een spandoek getoond met de leus 'from the river to the see, Palestine will be free'. Deze uitspraak wordt door sommigen gezien als een antisemitische oproep tegen de Joodse bevolking in Israël. Voor anderen is dit een kreet tegen de Israëlische bezetting en onderdrukking van de Palestijnen. Ook riepen de demonstranten op tot een staakt-het-vuren.
Twee dagen later, op vrijdag 10 november, verontschuldigde de organisatie van het festival zich. Zij verklaarden dat dit een kwetsende leus is en vinden dat deze op geen enkele manier en door niemand meer gebruikt mag worden. 'We zijn fel gekant tegen het bekijken van de geschiedenis vanuit één perspectief, het simplificeren van menselijke tragedies of het over een kam scheren van mensen. IDFA respecteert en koestert het menselijk leven. Elk menselijk leven.'
Weer twee dagen later, op zondag 12 november, schrijft de organisatie in een bericht aan de documentairegemeenschap dat zij alle reacties op hun eerste verklaring hebben ontvangen, gelezen en besproken. Ze roept op tot een direct staakt-het-vuren en erkent dat de leus door verschillende partijen op verschillende manieren wordt gebruikt. 'IDFA is een open platform en geen censor. IDFA blijft een open en inclusieve plek om je uit te drukken en om moeilijke discussies serieus en respectvol te voeren via documentairefilms en kunst.'
Gisteren werd bekend dat elf filmmakers zich hebben teruggetrokken van het festival omdat zij vonden dat de activisten door de eerste verklaring monddood worden gemaakt. IDFA benadrukt dat ze sinds de gebeurtenissen hun eigen verklaringen constant hebben geëvalueerd en betreurt het ten diepste dat de makers zich hebben teruggetrokken.
Vorige week woensdag kwam Al-Sharif aan, de openingsavond miste ze net. Toen ze hoorde wat daar was gebeurd en dat de organisatie zich hiervoor wilde verontschuldigen, heeft ze nog geprobeerd dit tegen te houden bij artistiek directeur Orwa Nyrabia. "Ik zei nog dat dat gevaarlijk zou zijn in deze tijd van oorlog. Je kan niet als directeur Palestijnse mensen uitnodigen, mensen die het nu heel moeilijk hebben, en dan zo'n verklaring geven. Het is angstaanjagend dat een documentairefestival op zo'n agressieve manier één stem wil smoren", vindt Al-Sharif.
Daarom kon ze niet meer blijven, zegt ze. Afgelopen zondag brak ze haar verblijf in Amsterdam halverwege af.
Geen feest
Al-Sharif vindt het wrang dat het festival nu doorgaat, dat er nog steeds prijzen worden uitgereikt, feestjes en diners worden gegeven. "Misschien is dat nu niet het moment. We zitten nu in een crisis die direct met deze oorlog te maken heeft en die ontvouwt zich nu ook op het festival."
Een woordvoerder van IDFA benadrukt dat er nog steeds een kleine driehonderd andere makers zijn die heel lang aan hun projecten hebben gewerkt en daar veel tijd en energie in hebben gestopt. "Die willen dat graag aan de wereld tonen, dat is wat IDFA ook wil. Het programma gaat door zoals het gepland is, we hebben een verantwoordelijkheid naar die makers toe om die films te kunnen vertonen."
Ook de films van Basma Al-Sharif hadden ze graag willen laten zien, zodat zij haar visie op de wereld kon delen. "We betreuren het ten zeerste dat ze zich niet welkom voelde op het festival. Het liefst hadden we dat ze was gebleven en dat we een dialoog met haar hadden kunnen voeren."
💬 Whatsapp ons!
Heb jij tips? Of een interessante foto of video gemaakt? Stuur ons jouw nieuws op 0651190938!