"Wij hebben een tekort van ongeveer 15 procent hier op school", vertelt Erwin Bolt, directeur van basisschool De Globe in Nieuw-West. Op zestien groepen betekent dat er twee à drie groepen een leerkracht hebben staan die geen correct diploma heeft. Het stadsdeel staat met een lerarentekort van bijna 30 procent op basisscholen bovenaan de lijst, daarna volgen Zuidoost en Noord.

Dit zijn ook de stadsdelen waar de risico's op kansenongelijkheid en onderwijsachterstand het grootst zijn. "Het is heel jammer dat dat juist hier zo is. Maar ik heb er niks aan om daar verdrietig om te zijn, dat helpt niet om goed onderwijs te geven."

Onbevoegd maar bekwaam

De school is onderdeel van Stichting Westelijke Tuinsteden, een scholenstichting met zestien scholen in het stadsdeel: "Ik had eerlijk gezegd gehoopt dat het gestopt was en we nu eenzelfde tekort zouden hebben als vorig jaar." Dat is dus niet het geval, wat betekent dat de school noodgedwongen onbevoegde leerkrachten voor de klas moet blijven zetten.

"We zetten mensen die nog niet het juiste papier hebben voor de klas en we hebben ervaren bevoegde leerkrachten die ze daarbij helpen", vertelt Bolt. Dit kan gaan om studenten, zij-instromers of andere sociaal en educatief opgeleide personen. "Maar soms zorgen we ook voor professionals uit het werkveld", vertelt bestuurder Jeroen Spanbroek van de stichting waar De Globe ook onder valt. 

Volgens het Breed Bestuurlijk Overleg (BBO) wil de vraag nog wel eens opkomen of het niet beter is het tekort duidelijker te maken aan de maatschappij en kinderen iets vaker naar huis te sturen bij een tekort: "Hierdoor is de Onderwijszekerheid geboden, maar is maatschappelijk de omvang van het tekort en de daarbij horende problematiek niet altijd voldoende zichtbaar. Dit is voor scholen vaak een paradox." Maar Spanbroek zegt overtuigd: "We willen kinderen op school hebben. dat doen we dan liever met een team waarin andere mensen helpen dan dat we kinderen naar huis sturen."

Oneerlijk verdeeld

Het voelt voor beide heren niet goed dat de stadsdelen waar de risico's het grootst zijn ook de grootste tekorten hebben: "Het verschil kan groot worden met het centrum als kinderen hierdoor ook minder ontwikkelingstijd krijgen", vertelt de bestuurder. "Daar waar bijvoorbeeld normaal belangrijk is om brede talenten te ontwikkelen, is het voor kinderen hier ook echt belangrijk om extra rekenen en taal te krijgen. Dat vraagt hier meer ondersteuning door de achtergrond van ouders."

Volgens beide mannen is het heel goed om samen op te trekken met andere scholen: "Als op één school een zieke is, kunnen mensen vanuit de stichting invallen", vertelt Spanbroek. "Maar," vult Bolt aan, "het voelt soms als een kaartenhuis. Als er eentje uitvalt moet je weer helemaal opnieuw nadenken hoe je het gaat oplossen. Dat is heel erg zonde én moeilijk." Het tekort vertaalt zich het meest in deze stress, vindt hij.

De stad of het rijk?

Onderwijswethouder Marjolein Moorman ziet het problematisch in: "Elk kind verdient goed onderwijs en een bevoegde leerkracht", begint ze. "En we moeten doorgaan met ons inzetten en ongelijk investeren voor de plekken waar de aandacht het meest nodig is."

De afgelopen jaren is er vanuit de wethouder al heel veel gebeurd om het onderwijs een boost te geven: parkeervergunningen voor leerkrachten en voorrang op woningen. Ook wordt inmiddels 24 miljoen euro in het werven en behouden van leraren gestopt, maar desondanks groeide het tekort dus. "Het is niet dat het niet werkt, het werkt alleen niet goed genoeg. Met een woningcrisis als die van Amsterdam zou je verwachten dat we op plek nummer 1 zouden staan als het om het tekort ging, maar dat is niet waar."

Ze doet een beroep op Den Haag: "Want wij gaan hier in de stad niet over salarissen, daar heb je toch echt het rijk voor nodig." Ze benadrukt het belang van de waardering die het vak van leerkracht kan krijgen. "Het is belangrijk dat het weer status krijgt en men het graag doet, net zoals toen ik zelf jong was en het normaal was dat iedereen gewoon een leraar voor de klas had staan."