Start van hoofdcontent

Achtergrond

nl

Reportage: hoe haalbaar is de drugsaanpak van burgemeester Halsema?

27 oktober 2019, 14.56 uur

Burgemeester Halsema bindt de strijd aan met de ontwrichtende gevolgen van drugscriminaliteit. Drugshandel moet hard worden aangepakt en kwetsbare jongeren en wijken weerbaarder gemaakt. Maar hoe haalbaar zijn die plannen eigenlijk? 'Het is jammer dat er iets moet terugkomen wat een paar jaar geleden is wegbezuinigd.'

In het programma 'Weerbare mensen, weerbare wijken' zet de gemeente in vijftien punten uiteen hoe drugscriminaliteit in Amsterdam bestreden moet worden. De aanpak draait vooral om preventie. 

Tientallen jonge slachtoffers
De afgelopen jaren is pijnlijk duidelijk geworden hoe de achterkant van de drugswereld eruit ziet. Amsterdam werd geconfronteerd met schietincidenten op klaarlichte dag, vergismoorden, handgranaten, een onthoofding en de moord op strafrechtadvocaat Derk Wiersum.

Na de geruchtmakende schietpartij in de Staatsliedenbuurt, eind 2012, zijn tientallen jonge Amsterdammers om het leven gekomen. Sommigen waren amper volwassen, maar al wel diepgeworteld in het drugsmilieu.

 
'Huilende moeders'
Wij willen jongeren uit de drugshandel halen en een alternatief aanreiken. Dat willen we doen door met hen in te gaan zetten op een beter leven, opleidingen, werk, maar ook door hen te confronteren met wat eigenlijk hun toekomst is als je in de drugshandel blijft. Want ze dromen er misschien van om een grote internationale drugshandelaar te worden, maar veel realistischer is het dat hun moeders huilen, dat ze hun vrienden kwijtraken, dat ze geen perspectief meer hebben en dat aan het eind hen de gevangenis of de dood wacht', aldus Halsema.

Sinds de dubbele liquidatie in de Staasliedenbuurt (2012) kwamen tientallen jonge Amsterdammers om het leven.

'Dubbel gevoel'

'Ik heb er een dubbel gevoel bij', reageert Marije Jeltes. Ze is docent jeugdstrafrecht aan de Universiteit in Leiden. Als jeugdrechtadvocaat stond ze jarenlang jeugdige verdachten bij die waren verwikkeld in de drugshandel. 'Ik vind het een heel mooi, ambitieus plan. Er staan mooie dingen. Aan de andere kant denk ik: dit heb ik eerder gelezen.'

'Connecties met jongerenwerk, meer investeren in preventie, verbindingen leggen tussen ervaringsdeskundigen en de jongeren om ze uit de criminaliteit te halen. Dat soort werk is in 2011 en 2012 uit Amsterdam wegbezuinigd. Het is soms een beetje oude wijn in nieuwe zakken. Eigenlijk is het jammer dat er nu iets terug komt of waar in geïnvesteerd moet worden, wat er vroeger was, maar is wegbezuinigd en nu dus weer opgetuigd moet worden', aldus Jeltes.

'Credible messengers'
De gemeente wil ook inzetten op personen die als rolmodel kunnen dienen voor kwetsbare jongeren. Het moet dan gaan om personen die geloofwaardig overkomen, omdat ze uit eigen ervaring weten hoe het leven in de criminaliteit is. Personen die het wél lukt om in contact te komen met de jongeren, hun vertrouwen kunnen winnen en hen kunnen overtuigen dat ook een ander leven haalbaar is.

Vrienden en familie lopen een stille tocht voor de in 2016 onthoofde Nabil Amzieb.

'Niet zomaar iemand neerzetten'
AT5
legt het plan ook voor aan een ex-crimineel uit Zuidoost. Hij kwam als minderjarige voor het eerst in aanraking met de politie en zat jarenlang vast voor verschillende geweldsdelicten, maar heeft inmiddels de criminaliteit de rug toegekeerd.

Lees ook: 'Moeders en buurt zijn cruciaal in aanpak jeugdproblemen Zuidoost'

'Als je ze op een gelijkwaardig niveau benadert, ga je ook veel te horen krijgen. Je moet vooral luisteren. Dat is belangrijk. Ik denk dat je daarmee een grote inhaalslag gaat maken. Ik denk dat haalbaar is, maar dan moet er wel worden nagedacht over de approach. Zomaar iemand in een rood jasje als straatcoach neerzetten werkt niet. Dan gaan die jongens je precies vertellen wat je wil horen.'

'Jongeren romantiseren beeld van gangsters'
De man staat in contact met veel jongeren in Zuidoost en werkt mee aan deze reportage, omdat hij zich zorgen maakt over de straatcultuur, met name in zijn stadsdeel. Volgens hem lopen veel jongeren op straat rond met een wapen. 'Ik denk dat dat komt, omdat die mensen zich veilig willen voelen. Er zitten ook een aantal mensen tussen die het beeld van een gangster een soort van hebben geromantiseerd.'

'Lastige positie'
Criminoloog Marijke Drogt juicht het idee van 'credible messengers' toe. 'Dat zijn mensen die het straatleven kennen, maar dat ook voor een deel, hopelijk helemaal, achter zich hebben gelaten', aldus Drogt, die als hulpverlener werkt met ex-gedetineerden. 'Ik vind het waardevol, maar tegelijkertijd is het ook een heel ingewikkelde positie; het zijn mensen die van de straat komen, het leven kennen, die mentaliteit hebben gekend of soms nog steeds een beetje bezitten. Het is een lastige positie om in te zitten en ook lastig om een rolmodel te zijn, maar als je de juiste te pakken hebt, kan die van heel veel betekenis zijn.'

,"selected":null,"urls":{"59401c1":"https://abc.nh-at5.nl/cache/a/at5/i/450000/images/450480.w1600.59401c1.8c8008d.jpg"}},"id":"450480","width":"1600","height":"1200","src":"https://abc.nh-at5.nl/cache/a/at5/i/450000/images/450480.w1600.0.ca6fc1d.jpg","alt":"","class":"abc-placeholder-image","original":"https://abc.nh-at5.nl/cache/a/at5/i/450000/images/450480.w1600.0.ca6fc1d.jpg"}}" />
Bloemen voor de doodgeschoten strafrechtadvocaat Derk Wiersum.

Lees ook: Werkt de Rotterdamse aanpak in Zuidoost? 'Ik zou het zeker aanraden'

'Sneller in beeld'

Uit de plannen blijkt dat de Top600-aanpak wordt uitgebreid. Die werd opgetuigd na de fatale overval op een juwelier in de Jan Evertsenstraat in 2010. De Top600 was ooit bedoeld voor jonge overvallers en straatrovers. Zij krijgen te maken met een intensieve, persoonsgerichte aanpak van hulpverleners, politie en justitie. De gemeente wil die aanpak nu uitbreiden naar personen die zich bezighouden met drugshandel en excessief geweld.

'Het gaat echt om op de individu gerichte interventies, die mogelijk meer verschil kunnen maken dan nu gebeurt. Ik denk dat je dan ook sneller de groep eruit filtert die kwetsbaar is voor de zware criminaliteit, dus het is goed dat die scope wordt verbreed', aldus Jeltes. 

Problemen met capaciteit
Toch is het de vraag hoe effectief de plannen zullen zijn. Vanwege privacywetgeving kunnen instanties niet alle informatie met elkaar delen. Daarnaast kampen zowel de politie als het Openbaar Ministerie met een enorm capaciteitsprobleem. 'Hier ligt een groot probleem', aldus Halsema.  

Lees ook: Drugscriminaliteit heeft vrij spel in Amsterdam