Politieke partijen in de raad maken zich zorgen over de voortgang van het project 'Sprong over het IJ'. Komen de Javabrug en de brug bij het Stenen Hoofd er nog wel of kiest de stad uiteindelijk toch voor een tunnel? De geplande opening in 2025 van een nieuwe oeververbinding gaat in ieder geval zo goed als zeker niet worden gehaald. De commissie Ruimtelijke Ordening spreekt vandaag over het hoofdpijndossier.
De nood voor nieuwe verbindingen tussen het Centrum en Noord is hoog. Op dit moment puilen de pontjes achter het Centraal Station al dagelijks uit. Op papier kunnen de GVB-veren de drukte nu nog aan. Op basis van berekeningen van de gemeente wordt er tussen 2027 en 2034 een 'knelpunt' verwacht.
En dus rijst de vraag: wat gaat het stadsbestuur doen? Het project 'Sprong over het IJ' - in de zomer van 2017 aangekondigd - bevat vijf maatregelen om de toenemende mensenmassa te beheersen. Maatregel één betreft het intensiveren van de pontjes. Maatregel twee is het openen van metrostation Sixhaven in Noord. De Javabrug, een brug bij het Stenen Hoofd en een tunnel onder het IJ zijn maatregel drie, vier en vijf.
Planning
De Javabrug moest volgens het plan eigenlijk al in 2025 geopend worden. Vorige week werd duidelijk dat de kans nihil is dat die planning gehaald gaat worden. Reden: Rijkswaterstaat ziet een brug over het IJ niet zitten. De gemoederen tussen de gemeente en Rijkswaterstaat zijn inmiddels zo hoog opgelopen, dat een externe commissie is ingeroepen om advies uit te brengen. Dat advies wordt volgend jaar verwacht.
Het stadhuis hoopt dat, nadat de commissie klaar is, het project doorgang kan vinden. Want op dit moment liggen de maatregelen drie, vier en vijf - de bruggen en tunnel dus - helemaal stil. In het meest ongunstige scenario wordt een brug of tunnel pas in 2029 geopend: vier jaar later dan in eerste instantie werd gedacht.
'Is het Amsterdamse stadsbestuur in staat in Den Haag als een leeuw te vechten voor de Amsterdamse belangen?'
Grote zorgen
Vanmiddag wordt er in de commissie Ruimtelijke Ordening over de nieuwste voortgangsrapportage van het project 'Sprong over het IJ' gesproken. De grootste oppositiepartij VVD kijkt hoofdschuddend naar de voortgang van het project. 'Het is al het derde grote project dat sinds dit stadsbestuur er zit en samen met het Rijk zou worden opgepakt vertraging oploopt. Na het Marineterrein en de Zuidasdok zien we nu ook uitstel bij Sprong over het IJ', reageert VVD-raadslid Hala Naoum Néhmé.
Ze vervolgt: 'Hiermee rijst wat mij betreft de vraag in hoeverre de Amsterdam-belangenbehartiging richting het Rijk succesvol en doortastend is. Is het Amsterdamse stadsbestuur in staat in Den Haag als een leeuw te vechten voor de Amsterdamse belangen?' De Amsterdamse VVD heeft nog steeds liever een brug dan een tunnel.
'Ik proef weinig urgentie bij verantwoordelijk wethouder Marieke van Doorninck'
Urgentie
D66'er Jan-Bert Vroege maakt zich eveneens zorgen over de voortgang. 'Ik proef weinig urgentie bij verantwoordelijk wethouder Marieke van Doorninck. Noord groeit ontzettend hard en we hebben echt meer verbindingen nodig. Waarom houdt de wethouder nu rekening met vier jaar vertraging als er maar een jaar onderzoek wordt gedaan door de commissie? Waar komen die extra jaren vandaan?'
De partij van Vroege is nog steeds voorstander van de Javabrug. 'Maar álles is nodig. Ook een voetgangerspassage tussen het Centraal Station en Noord is nog steeds een goed idee. Het plan voor een kabelbaan moet ook echt serieus onderzocht worden.'
Voorkeur brug blijft
Ook wat betreft de grootste partij in de gemeenteraad GroenLinks komt er nog steeds een brug óver in plaats van een tunnel ónder het IJ. 'Dat zeg ik op basis van de uitvoerige informatie die we al hebben. Ik kan me bijna niet voorstellen dat de commissie dat niet ook ziet. Maar we moeten hun werk afwachten. Ik zal daar serieus naar kijken. Maar ik heb op dit moment geen reden om er anders over te denken', zegt raadslid Zeeger Ernsting.
Over de vertraging voor het project zegt Ernsting: 'We hebben afgelopen zomer, wat mij betreft knarsetandend, moeten besluiten om met een commissie van wijzen aan de slag te laten gaan. Nu is duidelijk geworden wat dat betekent voor de planning.'
'Onze eis was onder andere dat het project 'Sprong over het IJ' betaalbaar, sober en functioneel zou zijn'
De SP noemt het uitstellen van het project 'in principe goed'. Raadslid Tiers Bakker van de socialisten: 'Wij zijn altijd tegen prestige objecten geweest. Onze eis was onder andere dat het project 'Sprong over het IJ' betaalbaar, sober en functioneel zou zijn. Blijkbaar is het bestuur daar nog niet over uit.'
In een tunnel ziet de SP nog steeds niks. 'Uit eerder onderzoek bleek al dat een tunnel duurder is. Een brug is prima als het maar een functionele, geen geldverslindende prestige-brug is. De stad moet geen domme dingen doen, de vorige periode was vooral spierballenpolitiek. "Bezint eer ge begint" was één van de tien geboden van naar aanleiding van de Noord/Zuidlijn.'
Meer pontjes
GroenLinks en SP willen dat de stad in de periode dat er nog geen brug of tunnel is, investeert in pontjes over het IJ. Ook goedkoper en beter openbaar vervoer moet worden onderzocht. 'De grens van wat pontjes aankunnen, komt inderdaad in zicht', zegt Ernsting. 'Het moet heel nauwkeurig gemonitord worden. Meer bussen door de IJtunnel heeft geen zin, de Noord/Zuidlijn heeft voldoende capaciteit. Het gaat vooral om de enorme toename van fietsers. Het is evident dat er voor de stad vaste verbindingen over het IJ moeten komen. Voor fietsers zijn bruggen de beste keus. De urgentie is blijvend hoog. We móeten er uitkomen met het Rijk.'
De commissie die onderzoek heeft gedaan naar 'Sprong over het IJ' is deze zomer van start gegaan. Naar verwachting ligt er in het tweede kwartaal van 2020 een advies klaar.