Winkeldiefstallen, wildplassen, eenvoudige mishandeling of openbaar dronkenschap. Kleine vergrijpen waarvoor het Openbaar Ministerie zonder tussenkomst van een rechter zelf een straf op kan leggen. Bij de Stichting Strafrechtswinkel Amsterdam, die dit jaar tien jaar bestaat, kloppen steeds vaker mensen om tegen zo'n strafbeschikking in verzet te gaan. En dat blijkt in veel gevallen verstandig.
AT5
Zo kreeg Joes in maart van dit jaar een strafbeschikking nadat hij in het Westerpark werd betrapt op het plakken van een sticker op een lantaarnpaal.
"Als ik had betaald, had het mij niet alleen 250 euro gekost, maar dan had ik ook een aantekening gehad op mijn strafblad. En dat is voor je verdere loopbaan best vervelend." Joes werkt namelijk in het onderwijs, een sector waarin vaak wordt gevraagd naar een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG).
"Als ik had betaald, had ik ook een aantekening gehad op mijn strafblad. En dat is voor je verdere loopbaan best vervelend"
Van schuldig naar onrechtmatig verkregen bewijs
Om die reden waarschuwt hij dat mensen niet te snel akkoord moeten gaan met het betalen van een strafbeschikking, omdat je dan een aantekening kan krijgen op je strafblad. De onafhankelijke toets van een rechter kan juist ook in kleine zaken van essentieel belang zijn. Bovendien vindt hij dat het onduidelijk is wat de gevolgen kunnen zijn.
"Dat baart natuurlijk wel zorgen: het gemak waarmee in sommige zaken wordt gesteld: u bent schuldig"
"Geen wondermiddel"
Ook de Nederlandse Vereniging van Jonge Strafrechtadvocaten constateert dat in verzet gaan vaak loont. "Het opleggen van een strafbeschikking kan de rechtbanken ontlasten en de afdoening efficiënter maken, maar de strafbeschikking is geen wondermiddel. De NVJSA constateert dat in verzet gaan vaak loont, bijvoorbeeld omdat een zaak niet bewijsbaar blijkt of bij het bepalen van de straf onvoldoende rekening was gehouden met de persoonlijke omstandigheden van de verdachte."
"Het blijft van belang dat strafbeschikkingen zorgvuldig worden opgelegd en dat verdachten toegang hebben tot laagdrempelige rechtsbijstand, zodat zij geïnformeerd kunnen kiezen of zij verzet willen instellen."
Het Openbaar Ministerie zei vorig jaar - na eerdere kritiek vanuit de procureur-generaal van de Hoge Raad - zorgvuldiger om te gaan bij het opleggen van strafbeschikkingen. Uit intern onderzoek blijkt volgens het OM dat het sindsdien beter gaat. Overigens gaat de procureur-generaal van de Hoge Raad volgend jaar opnieuw onderzoek doen.
Een woordvoerder van het OM in Amsterdam zegt dat bij elke afdoeningsbeslissing zorgvuldig te werk wordt gegaan en dat iedereen in verzet kan gaan. Dat verdachten niet zouden weten welke consequenties er verbonden zitten aan het betalen van een strafbeschikking werpt het OM van de hand. Volgens een woordvoerder staat in de brief vermeld dat een OM-strafbeschikking kan leiden tot een aantekening op je strafblad.
Joes, die bijna een strafblad had voor het plakken van een sticker, tekende verzet aan en zijn zaak werd ook geseponeerd. "Er was onvoldoende bewijs. Dat was het enige wat ik te horen kreeg", vertelt hij naast de paal waar hij in maart van dit jaar op heterdaad werd betrapt.
"Mensen die er geen verstand van hebben, die zadel je op met een strafblad, voor iets onbenulligs. Het is de vraag of je dat wil hebben als maatschappij om heel veel mensen te hebben met een strafblad. Wat heb je daaraan?"
Heb jij ook een mening over de stad? Via het AT5-panel kan iedere Amsterdammer meedenken over actuele kwesties. Klik