Start van hoofdcontent

Stad

nl

Van de gruwelen van het Galgenveld tot de skyline als baken van Noord: Overhoeks door de tijd heen

13 mei 2022, 09.55 uur · Aangepast 17 mei 2022, 15.36 uur · Door AT5 Producties

De geschiedenis van Overhoeks in Amsterdam Noord gaat ver terug, en het aangezicht van de zogenoemde skyline van Noord is door de jaren heen flink veranderd. De plek waar je nu onder andere filmmuseum Eye en de A'DAM toren vindt, heeft door de tijd heen verschillende functies gehad. Bouw Woon Leef neemt je mee terug in de tijd.

Eén van de hotspots in Overhoeks die menig Amsterdammer wel kent, is de Tolhuistuin. De herkomst van die naam dateert uit de veertiende eeuw, rond de tijd dat de stad Amsterdam ontstond. In het tolhuis - die op dezelfde plaats stond als het tolhuis wat we vandaag de dag kennen - woonde de tolgaarder met zijn gezin. Hij inde geld van mensen die met het Buiksloterveer de oversteek naar Noord maakten.

Galgenveld

Veel Amsterdammers gingen naar Noord om een bezoek te brengen aan het galgenveld Volewijck. Daar werden de lichamen van ter dood veroordeelde criminelen 'tentoongesteld'. Het ophangen van de lichamen moest een afschrikwekkende functie hebben, maar veel Amsterdammers gingen ook ter vermaak naar Volewijck om de galgen te bekijken. Galgenveld Volewijck werd tot 1795 gebruikt. 

Het Tolhuis werd later een plek waar Amsterdammers naartoe gingen voor ontspanning en om de stad te ontvluchten. Bij het Tolhuis werd ook een tuin aangelegd, waar mensen thee konden drinken en konden genieten van evenementen als openluchtconcerten.

galgenveld Volewijck (bron: Beeldbank Stadsarchief)

Shell

Begin 20e eeuw kocht Shell het terrein waarop de Tolhuistuin stond, en bouwde er laboratoria omheen. Een deel van de Tolhuistuin werd gebruikt als kantine voor het Shell-personeel. In 1966 ontwierp architect Arthur Staal de beroemde Shelltoren: de eerste wolkenkrabber van de skyline van Noord zoals deze er nu uitziet. Het gebouw was tachtig meter hoog. Na de renovatie werd de naam van de toren veranderd in A'DAM toren. Ook werd er een mast bovenop geplaatst waardoor de toren nu de honderd meter aantikt. De toren wordt ook wel de Overhoekstoren genoemd, doordat de toren 45 graden gedraaid, met de hoek naar het IJ staat.

Begin 21e eeuw verkocht Shell het terrein aan de gemeente. Die bouwt op het voormalig industrieterrein de nieuwbouwwijk Overhoeks, die naar verwachting rond 2026 klaar moet zijn. De wijk telt dan rond de 3000 woningen. De wooncomplexen die er komen dragen bij aan de veranderende skyline. Op de plek waar ooit de doden hingen is die skyline aan het IJ nu hét baken van Amsterdam Noord.

laboratorium van Shell Research met rechts de Shelltoren

Deze productie wordt mede mogelijk gemaakt door Metropoolregio Amsterdam en Gemeente Amsterdam.

Bouw Woon Leef staat deze maand in het teken van Amsterdam Noord. Meer informatie? Volg Bouw Woon Leef op Youtube, TwitterFacebookInstagram en Linkedin.