Start van hoofdcontent

Stad

nl

Veertig jaar hiv: hoe een onbekend virus de stad in zijn greep wist te houden

19 augustus 2022, 07.00 uur · Aangepast 19 augustus 2022, 13.44 uur · Door Flip Linssen

De eerste hiv-patiënt in Amsterdam, en daarmee ook de eerste patiënt in Nederland, overleed in 1982. In die tijd werd de wereld opgeschrikt door het hiv-virus en de daaraan verbonden ziekte AIDS. Peter Reiss, Stefan Silvestri en Natasha Vieleers maakten de ziekte alle drie vanaf een andere kant mee. De een was arts, de ander is hiv-patiënt en de derde verloor haar moeder. We blikken terug op die tijd: "Inmiddels is er heel veel mogelijk, maar het is nog steeds erg belangrijk om het erover te hebben."

"Ik had gewoon het gevoel dat ik me moest testen", begint Stefan zijn verhaal. Stefan, inmiddels 62 jaar oud, komt voor zijn opleiding naar Nederland. In zijn tijd op de Gerrit Rietveld Academie wordt hij verliefd op een jongen: "Dat was heel spannend, we hadden een leuke relatie. Maar door wat escapades konden we er niet meer omheen. Het virus liet je niet alleen."

Stefan raakte samen met zijn vriend en een vriendin besmet met het virus. Ze verwachtten een kindje, maar dat bracht te veel zorgen met zich mee: "Daar volgde een abortus uit, dat houdt me tot aan vandaag nog bezig."

Vrienden verliezen

De jaren tachtig beginnen met een nieuw ziektebeeld in de Verenigde Staten. "Ik las een medisch artikel waarin vijf mannen werden omschreven. Ze hadden allemaal herpes, en dan een hele extreme vorm in het gebied rondom de anus", vertelt Peter Reiss. Hij was arts in opleiding in het huidige OLVG Oost toen er een jonge jongen binnen kwam op de eerste hulp. "Doordat ik toevallig dat artikel gelezen had, herkende ik zijn symptomen. Hij was zeventien of achttien en bleek seks te hebben gehad met de eerste persoon in Nederland die uiteindelijk aan AIDS stierf."

Voor Stefan was het een turbulente tijd. "Het was moeilijk, maar het hoorde er ook bij." Zijn vriendengroepen uit zowel Zwitserland als Amsterdam kregen te maken met het virus. "Het werd een thema in onze uitgaansscene en gayscene. Vrienden werden steeds zieker, en vielen op een gegeven moment links en rechts van me weg." Hij mist ze nog iedere dag, en om die reden kijkt hij niet vaak naar de foto's van toen: "Het blijft heel moeilijk."

Quote

"Mijn leeftijdsgenoten zagen eruit als tachtig, maar stonden aan het begin van hun leven. Zo ziek waren ze"

peter reiss - infectioloog

Ook hij voelde zich ziek. "Maar", zegt hij, "er heeft toch altijd een soort engel op mijn schouder gezeten die tijd. Ik wilde door, ik gaf niet op." Hij slikte medicijnen, maar niet iedereen deed dat. "Men wist niet wat het was, dus niet iedereen vertrouwde het in de community. Mijn huisarts wilde het proberen, en ik daarmee ook."

Naast homoseksuele mannen, konden ook andere mensen worden besmet. Daar kwam men snel achter. "Het begon met drugsverslaafden", vertelt Stefan. Een van die drugsgebruikers is de moeder van Natasha. Ze overleed toen Natasha negen jaar was. "Ik was zo jong, ik wist dat mijn moeder ziek was maar de rest wist ik niet." Het virus was overdraagbaar via bloed, en naast seks kan dat dus ook via bijvoorbeeld vieze naalden."

In 1987 werd het middel AZT ontdekt. Het zou een langere levensverwachting geven voor mensen die met aids en hiv leefden. "Het was een enorme opluchting toen de oplossing er leek te zijn", vertelt Reiss. Er volgt een maar: "Het bleek niet van lange duur, het virus speelde weer op en de remmer bleek niet sterk genoeg." Na jaren onderzoek kwam in de zomer van '96 de succesformule: meerdere soorten medicijnen combineren was vanaf toen mogelijk.

Inmiddels zijn er veel manieren waarop iemand met hiv kan leven. Er zijn onder andere HIV-remmers die ervoor zorgen dat het virus niet aantoonbaar is, en daarmee niet overdraagbaar is. "Het is heel fijn dat die middelen er zijn, maar toch maak ik me soms boos dat mijn eigen moeder de boot heeft gemist." Iedere dag slikt Stefan pillen, "het is een routine geworden."

Ondanks al die oplossingen, is het volgens Reiss nog steeds van belang om mensen over dit onderwerp in te lichten: "Er zijn nog zo veel mensen in de wereld die er wel aan overlijden. Maar daarbij, de Monkeypox worden nu precies op dezelfde manier benaderd: homomannen. Maar ook daarbij moet men weten dat het niet enkel bij die groep kan voorkomen." Het ultieme doel? Een vaccin tegen hiv, maar dat laat nog lang op zich wachten volgens Reiss. "Wel heb ik goede hoop als je ziet wat er allemaal kan tegenwoordig."

💬 Whatsapp ons!
Heb jij tips? Of een interessante foto of video gemaakt? Stuur ons jouw nieuws op 0651190938