Het is 28 februari 2020 als de eerste coronapatiënt in (de buurt van) Amsterdam wordt gediagnosticeerd. Een vrouw uit Diemen blijkt besmet te zijn. Langzamerhand verspreidt het virus zich over de stad en neemt het aantal besmettingen toe.

Begin maart 2020 voerde het kabinet voor het eerst maatregelen in. Afstand houden, handen wassen en thuisblijven bij klachten werd verplicht. Horeca, scholen, kinderdagverblijven, sportclubs en coffeeshops moesten een paar dagen later per direct sluiten.

Lange rijen

Het resultaat: mensen renden snel naar de winkels om nog wat in te slaan. Ook bij coffeeshop The Border aan de Amstelveenseweg stonden liefhebbers in de rij om nog even een voorraad wiet te hamsteren. Jeroen Coelewij werkt bij de coffeeshop en weet nog goed hoe dat die dag voor bijzondere situaties zorgde: "We hoorden via klanten dat er in de rij nummers van dealers werden uitgewisseld. Zo hielpen ze elkaar om toch nog ergens aan te komen als we dicht moesten."

Een paar dagen later mochten de coffeeshops plots wél weer open en daar waren volgens Coelewij de meningen over verdeeld. "We kregen alles over ons heen. We raakten constant in discussies verzeild, omdat wij een van de weinigen waren die wel open mochten. Ik zei altijd: ik maak de regels niet, ik voer ze alleen maar uit."

Naast deze discussies en de basismaatregelen had de coffeeshop relatief weinig last van corona. Er veranderde volgens hem naast het vroegtijdig sluiten door de avondklok dan ook weinig, omdat klanten ook vóór corona niet binnen konden zitten.

Laatste avondmaal

''We keken in het café naar de persconferentie en een uur later moesten we dicht. Mensen kwamen nog even gauw een borrel halen, het voelde een beetje zoals het laatste avondmaal." John Sijmons is eigenaar van café De Oude Schaeper en kan het weekend waarin ze dicht moesten nog goed herinneren.

De coronaperiode is hij goed doorgekomen. De kroegeigenaar vertelt dat het na corona in het café alleen maar drukker is. Van schulden of regelingen heeft de eigenaar geen last: ''Links en rechts hoor ik dat collega's van alles moeten terugbetalen, dat heb ik gelukkig niet. Ik ben helemaal schoon en lekker bezig met opbouwen.''

Longcovid

Hoewel het verdwijnen van de laatste coronamaatregelen voor een deel van de Amsterdammers dus als positief wordt ervaren, voelt het voor Stephanie Gude uit West als minder goed nieuws. Ze is inmiddels drie keer besmet geraakt met het coronavirus en leidt sinds 2,5 jaar aan een ernstige vorm van longcovid waarbij ze continu moe is en hoofdpijn heeft. Volgens Gude probeert Nederland corona te vergeten en daar is het volgens haar nog te vroeg voor: "Door deze berichten lijkt het alsof je niet meer ernstig ziek kunt worden of longcovid kunt krijgen. Dat is helaas niet waar."

Bekijk hieronder het verhaal van Stephanie

1.115 Amsterdammers met longcovid

Vorige week brachten wetenschappers uit Nederland naar buiten dat er een kans is dat de onderzoeken naar longcovid straks stil komen te liggen. Dit komt volgens hen doordat de financiering voor de salarissen van de onderzoekers niet goed geregeld zouden zijn, blijkt uit berichtgeving van de NOS. Deze ontwikkeling viel Gude zwaar: "Ik werd direct emotioneel. Het onderzoek waar ik aan deelneem is eind maart afgelopen en er moeten nog conclusies worden getrokken. Ik ben benieuwd hoe dit dan verder gaat."

Dit baart ook Lous Rijssenbeek, longarts en medisch adviseur, flinke zorgen: "Ik vind het een ongelofelijk slechte ontwikkeling. Als we iets nodig hebben is het onderzoek om de effectiviteit van behandelmethodes te kunnen evalueren.'' Rijssenbeek werkt voor C-support, een stichting die mensen met longcovid bijstaat. Op dit moment ondersteunen zij 9.000 longcovid patiënten, waarvan 1.115 Amsterdammers. De overige 13.000 patiënten hebben hulp gekregen en kunnen wanneer nodig opnieuw contact opnemen.

Volgens de longarts moet de aanpak rondom de langdurige gevolgen van corona zich nog ontwikkelen. "Toen we in 2020 overvallen werden met corona is er ontzettend veel op touw gezet. Inmiddels plukken we daar de vruchten van. Dezelfde macht en subsidies moeten worden ingezet voor longcovid. Er worden aanzienlijk minder mensen in het ziekenhuis opgenomen, wat ook maakt dat mensen zeggen dat het maar een griepvirus is. De griep kent daarentegen niet zo’n groot postinfectieus probleem als longcovid. We zitten daar nu nog midden in en we zullen daar voorlopig nog zorg voor nodig hebben.''

Griepvirus

Eind vorige maand gaf het Outbreak Management Team (OMT) een update, ze adviseerden dat de laatste coronamaatregelen kunnen worden opgeheven. Overgebleven maatregelen, zoals testen bij klachten en het isolatieadvies, zijn hierdoor deze week komen te vervallen. Het OMT schreef aan de regering dat corona een 'endemische fase' bereikt, wat betekent dat er geen sprake meer is van een pandemie.

Joost Wiersinga, hoofd van de infectieafdeling van het Amsterdam UMC, is positief over dit laatste coronanieuws. "Het is fijn dat we corona inmiddels kunnen normaliseren. Je ziet dat het ziektebeeld inmiddels enorm is veranderd ten opzichte van drie jaar geleden. Dit komt onder andere door zeer effectieve vaccinaties." Maar volgens hem moeten we wel blijven opletten: "Je moet goed weten dat je van een griep ook echt heel ziek kunt worden."

De komende tijd

Ook al zijn de basismaatregelen voor het merendeel van Nederland verdwenen, in het ziekenhuis blijven ze volgens Wiersinga soms nog gelden. "Er zit nog steeds belang in die preventieve maatregelen. Zorgverleners die patiënten behandelen die het meeste risico lopen op ernstig verloop van influenza en SARS", het griep- en coronavirus, "moeten nog steeds een mondkapje dragen en zich natuurlijk aan de overige basismaatregelen houden."

Dat de basismaatregelen af en toe nog zullen worden ingezet, geldt ook voor verpleeghuizen. "Op het moment dat ouderen positief testen, wordt er nog steeds verwacht dat medewerkers daar voorzichtig mee omgaan. Persoonlijke beschermingsmiddelen, zoals mondkapjes, worden dan nog steeds gebruikt", zegt Michiel Jongewaard, woordvoerder van zorgorganisatie Cordaan.

Voor nu ziet het ernaar uit dat de maatregelen de komende tijd niet terug zullen komen, maar mocht het onverhoopt toch terugkomen dan is de coffeeshop waar Coelewij werkt er helemaal klaar voor. ''Ik heb nog 10.000 mondkapjes liggen, dus mocht er weer iets gebeuren ben ik voorbereid.''