Oranjebloesem, dat jaarlijks in het Olympisch Stadion wordt gehouden, maakte vorige week al bekend dat het als gevolg van het Metallica-concert maatregelen moest doorvoeren. Zo moet het bezoekersaantal omlaag van 35.000 naar 20.000 , is de eindtijd van 21.30 uur vervroegd naar 20.00 uur en komen er geen vier, maar drie podia op het terrein. De maatregelen, die zijn opgelegd door de gemeente, moeten voorkomen dat het te druk wordt in het openbaar vervoer.

Ook Kingsland, dat al negen jaar op het terrein van de RAI georganiseerd wordt, merkt de gevolgen. Niet vanwege de eindtijd - het evenement zou sowieso al tot 20.00 uur duren. Wel vanwege een kleiner aantal bezoekers, want ook bij Kingsland daalt het bezoekersaantal van 35.000 naar 20.000 mensen.

"Heel vervelend", noemt Rob Simon van Oranjebloesem de gang van zaken. "We zijn al een jaar bezig met de voorbereiding. Dat begon eigenlijk al direct na de vorige Koningsdag. Al die tijd waren we gewoon met de gemeente in gesprek en kregen we positieve feedback. Het is nu alsof halverwege de wedstrijd de spelregels worden veranderd."

Ook Philippe Hes van Kingsland laat weten teleurgesteld te zijn in de gemeente. "Allemaal nota bene door Metallica, dat helemaal niets met Koningsdag te maken heeft."

Metallica

Want beide organisaties noemen de concerten van Metallica als reden voor de maatregelen die de gemeente nu neemt. De optredens werden afgelopen november aangekondigd. De legendarische hardrockband speelt twee keer in de Johan Cruijff Arena: op 27 en 29 april.

In een reactie aan AT5 laat de gemeente weten dat de komst van Metallica niet de voornaamste reden is dat de festivals moeten inkrimpen. Het heeft vooral te maken met de drukte die op Station Zuid ontstaat wanneer de festivalbezoekers weer naar huis gaan. Vorig jaar werd het daar zo druk dat de ME eraan te pas moest komen om alles in goede banen te leiden, iets dat de gemeente nu zegt te willen voorkomen.

Dat er op dat moment ook een concert van Metallica plaatsvindt, speelt volgens de gemeente een rol, maar geen hoofdrol. Dat het optreden nét op de drukste dag van het jaar gepland staat, is ongewenst, erkent de gemeente: "De Johan Cruijff Arena is ook nadrukkelijk gevraagd te verplaatsen, maar dit bleek niet mogelijk."

De Arena hoeft de gemeente geen toestemming te vragen voor het organiseren van concerten. Staat een evenement eenmaal op de agenda, dan kan de gemeente dat alleen verbieden als het problemen zou kunnen opleveren voor de openbare orde. Daar is in dit geval geen sprake van, aldus de woordvoerder, omdat concertorganisator Mojo en de Arena bezoekers hebben opgeroepen om zoveel mogelijk met eigen vervoer te komen.

In een mailwisseling die in handen is van AT5, schrijft de NS begin februari aan de festivalorganisaties dat de komst van Metallica juist wel een 'hoofdreden' van de verwachte problemen is. Het vergunningstelsel zou 'onvoldoende beperkend zijn gebleken', waardoor er op Koningsdag drie evenementen gelijktijdig zijn. "Dit overschrijdt de grenzen van ons aanbod ruim", aldus de NS.

Opties

In diezelfde mail noemen de NS en het GVB de krimp van beide festivals als één van de vier scenario's. Als eerste scenario wordt de verplaatsing van het concert in de Johan Cruijff Arena genoemd. Omdat de gemeente op dat moment al laat weten dat dat geen optie is, is dat scenario van tafel, is in de mail te lezen.

Beide festivalorganisatoren zeggen de uitleg van de gemeente ongeloofwaardig te vinden. "Ze verschuilen zich nu achter een probleem dat we samen aan het oplossen waren. Hier waren we al voor de zomer mee bezig", zegt Simon. "Je moet het zo zien", zegt Hes, "Beide evenementen worden al heel lang georganiseerd met deze aantallen. Het is alle jaren goed gegaan, waarom nu niet?" 

"Dit zijn problemen waar we jaarlijks mee dealen", zegt Simon. "Als zoiets misgaat, ga je in gesprek en tref je maatregelen, bijvoorbeeld door meer beveiliging in te zetten. Ook dit jaar voerden we daar gesprekken over. Dat leek lange tijd heel goed te gaan, want de gemeente gaf er tot heel laat nog positieve feedback over. In januari hadden we nog een gesprek met de Arena en de gemeente waarin ons verteld werd dat we gewoon door moesten gaan."

Ook Kingsland-organisator Hes vertelt dat de mail van de vervoersbedrijven pas duidelijk maakte dat de drukte zo zorgwekkend was, dat er aan ingrijpende maatregelen gedacht moest worden. "Dit is pas op een veel later moment duidelijk geworden, dus ik denk echt dat Metallica de reden is."

Schade

"Als evenementenorganisator begrijpen we best dat er door omstandigheden een keer geen plek voor ons is", zegt Rob Simon van Oranjebloesem. "Dat is vervelend, maar kan gebeuren. Maar in dit geval heeft de gemeente ons maandenlang in the dark gehouden, waardoor we investeringen hebben gedaan die we niet meer terug kunnen verdienen."

En dat is niet de enige schadepost voor het festival, dat noodgedwongen een podium schrapte en meerdere artiesten afbelde. "We hebben geen keus", zegt Simon, "Anders wordt het terrein veel te groot. Bovendien zijn we altijd uitgegaan van 35.000 bezoekers. Daar hebben we nu al kosten op gemaakt. Kosten die we met 20.000 verkochte tickets niet gaan dekken."

Philippe Hes legt uit dat de maatregelen ook voor Kingsland veel geld kosten: "We hebben de gemeente daarvoor aansprakelijk gesteld." In het geval van Kingsland heeft de krimp vooralsnog geen gevolgen voor de programmering: "We hebben al een groot deel van de kaarten verkocht en onze bezoekers rekenen natuurlijk ook ergens op."

Hes zegt dat zijn festival juridische stappen gaat nemen, Simon zegt dat nog te overwegen.

'Stad stroomt vol'

In een tweede reactie zegt een woordvoerder van de gemeente dat het absoluut niet zo kan zijn dat het probleem voor de festivalorganisaties uit de lucht is komen vallen. "Al in november hebben we alle betrokken partijen laten weten dat er een probleem is. Bovendien blijft het, ook zonder Metallica, een probleem dat heel Amsterdam volstroomt. Ov-bedrijven vragen al jaren of we alsjeblieft iets aan onze vergunningen op Koningsdag kunnen doen, omdat het openbaar vervoer de druk niet aankan."

Of dit betekent dat de festivals het ook de komende jaren met een stuk minder bezoekers moeten doen, kan de woordvoerder niet zeggen.

Tickets

Ondanks het lager maximale bezoekersaantal zijn beide festivals nog niet uitverkocht. Voor Kingsland zijn nog reguliere tickets verkrijgbaar. De 20.000 tickets van Oranjebloesem zijn inmiddels weg, maar dat festival mag nog wel een aantal combitickets verkopen. Bezoekers met zo'n kaartje moeten dan in de bus stappen, die vanuit verschillende steden naar het stadion rijdt.