"Dit kán niet." Magda Noter schrikt zich wezenloos als ze half maart een brief van Rochdale op de mat krijgt. De woningbouwcorporatie schrijft haar dat het maandelijkse voorschot voor de energierekening omhoog gaat. Met ruim 200 euro. Haar totale huur komt daardoor uit op zo'n 900 euro.

Noter is stellig: ze kan en gaat dat niet betalen. "Hoe moet ik dat in godsnaam doen? Ik moet rondkomen van mijn AOW, krap 1500 euro." Waarom zou ze ook, zegt ze: ze heeft de verwarming in haar flatje in Zuidoost überhaupt zelden aan. "Ook al heb ik reuma, ik stook nauwelijks."

Verborgen armoede

Titia Williams is voorzitter van de bewonerscommissie van de Kruitberg-flat heeft het talloze keren gehoord de afgelopen weken. "Hier in de Kruitberg, maar ook in Kikkenstein huren we allemaal van Rochdale." Zelf kreeg ze ook een brief, maar met 80 euro valt haar verhoging nog bescheiden uit. "Ik heb verhalen gehoord van mensen die 300 euro meer moeten gaan betalen. Er is hier veel verborgen armoede, dus dat komt hard aan."

Williams is actief in buurtvereniging Hart voor de K-Buurt, en houdt kantoor in een voormalige bergruimte, gefaciliteerd door Rochdale, in de Kruitberg-flat. "We hebben hier een Eet-deel-kast staan, waar buurtbewoners gratis eten uit kunnen kiezen als ze in de problemen komen." Het eten komt van de lokale Albert Heijn, gulle buurtbewoners en restpartijen van de Voedselbank. "We zijn nog in gesprek met andere ondernemers hier in de buurt." Dat is ook wel nodig, stelt Williams: de afgelopen weken is het flink drukker geworden.

Blokverwarming

Williams en Noter waren niet de enige met zo'n brief. "Hier in Zuidoost alleen al gaat het om duizenden huurders met blokverwarming", vertelt Jeroen Koster van Stichting !WOON. "Het heeft enorm veel mensen overvallen." Een bezwaarschrift dat rondgaat onder de bewoners is inmiddels al honderden keren ingevuld.

In een reactie laat woningbouwcorporatie Rochdale weten dat de bedragen voorstellen zijn. "Door de gestegen energieprijzen kan het zijn dat veel van onze huurders straks bij de jaarafrekening een enorm bedrag moeten betalen", vertelt woordvoerder Pim de Ruiter. "Daarom hebben we veel van onze huurders voorgesteld om het voorschot op de energierekening te verhogen."

De bedragen zijn schattingen op basis van onder meer de grootte van de woningen. "Zo'n bedrag afstemmen op daadwerkelijk gebruik kan helaas niet. We weten pas aan het eind van het kalenderjaar hoeveel een huurder precies heeft gebruikt." Spaarzame huurders als Magda Noter zagen hierdoor hun matige energieverbruik niet terug in de voorschotverhoging.

Vergissing

Dit was met de beste intenties, zegt De Ruiter - liever elke maand iets meer betalen dan een veel hogere factuur als de jaarafrekening op de mat valt. "Maar dat was een vergissing van onze kant. Wij zijn geschrokken van het verdriet dat de voorschotverhoging heeft veroorzaakt. Dit heeft de levens van honderden mensen overhoop gegooid, we hadden dit absoluut voorzichtiger aan moeten pakken."

Daarom krijgt een groot deel van de huurders op vrijdag een nieuwe brief van Rochdale. "We vertellen hen dat we geschrokken zijn, en dat er volgende week een tweede brief volgt. Daarin bieden we hen aan om de verhoging te verlagen. De meesten van hen zouden dan teruggaan naar hun oude voorschot en hun oude huurprijs."

De Ruiter vertelt dat huurders die hiermee akkoord gaan, benaderd zullen worden door een energiecoach. "En ze krijgen ook een uitnodiging voor een gesprek over budgetteren. Dat doen we samen met Stichting !WOON en de buurtteams van de gemeente. Want we willen echt voorkomen dat huurders alsnog worden opgescheept met een enorm hoge jaarafrekening." 

De jaarafrekening van het voorgaande jaar valt bij huurders van Rochdale altijd in juni op de mat. "Alles wat huurders dit jaar in het voorschot al betalen, scheelt in juni 2024 dus met de kosten."

Veel huurders in Zuidoost zal het een zorg zijn hoe zo'n jaarrekening eruit ziet, denkt Williams: het einde van de maand halen is al moeilijk genoeg. "Ze hangen de vuile was niet buiten, maar er zijn ouderen bij mij in de flat die niets anders eten dan brood met kaas, pindakaas en jam."