"We hebben hem naar een montessorischool verplaatst waar hij zelfstandig leert te werken", vertelt vader Gijs Habets over zijn zoon Jasper. "Zijn zus zit op het MLA en we hopen dat hij daar ook heen kan." Hierdoor zou de keuze van de middelbare school ook makkelijker worden, maar daar wordt nu toch een stokje voor gestoken.

Op deze manier krijgen alle leerlingen volgens de vereniging van middelbare schoolbesturen OSVO evenveel kans om op een school van de eerste voorkeur geplaatst te worden, iets wat voorkomen wordt door voorrangsregels. Het plaatsen van achtstegroepers op een middelbare school is in Amsterdam ieder jaar weer een hele opgave: na een top 12 op te hebben gegeven, krijgen kinderen allemaal tegelijk de uitslag van de loting te horen. 

Wanneer je een school van hetzelfde type onderwijs op je eerste keuze zet, heb je voorrang op alle andere kinderen die graag naar die montessori-, vrij onderwijs- of daltonschool willen. Al jaren proberen Amsterdamse schoolbesturen onder aansturing van OSVO om zo veel mogelijk kinderen op een top 3-school van hun voorkeur te plaatsen. Ieder jaar blijkt dit een beetje beter te gaan, dit jaar ging 78 procent van alle leerlingen naar hun eerste keuze.

De juiste plek voor ieder kind

De bedoeling is dat uiteindelijk zo veel mogelijk kinderen dit kunnen, maar volgens Elisabeth Bootsma van Stichting Vrije Schoolkeuze Amsterdam (VSA) gaat dat met alleen deze afschaffing niet lukken: "Dan moet je ineens concurreren met kinderen die montessori op een heel laag nummer hebben staan, maar wel eerder worden geloot." 

Jaarlijks is er een groep basisschoolleerlingen die flink buiten de boot vallen bij de loting. Ook dit jaar benutten ouders van gedupeerde kinderen de kans om de gemeente te laten weten hoe zorgelijk dit probleem volgens hen is, voor 27 kinderen werd uiteindelijk geen passende oplossing gevonden. Wethouder Onderwijs Marjolein Moorman benadrukte gisteren in de raadscommissie dat het geen onwil is om die kinderen geen juiste plek te bieden.

Bekijk hieronder een fragment uit de reactie van wethouder Marjolein Moorman

Alle van Steenis, bestuurder van Montessori Scholengemeenschap Amsterdam (MSA), benadrukt hoe belangrijk het is dat alle kinderen de mogelijkheid krijgen om montessori-onderwijs te volgen: "Als je écht op een montessorischool terecht wilt, moet je nummer 1  tot-en-met 6 op je lijst invullen met dat type onderwijs." Er wordt hard gewerkt aan een groter aanbod aan montessorischolen. Zo heeft het Montessorilyceum Oostpoort kortgeleden een verlenging van accreditatie gekregen.

Het aanbod van onder andere montessori-onderwijs is de afgelopen jaren al meer geworden. Waar in schooljaar 2020-2021 nog 1801 plekken waren in de eerste en tweede brugklasjaren van MSA, waren dat er dit schooljaar al 74 meer. Wat betreft het aantal basisonderwijs zijn er 21 scholen. In totaal zijn er zeven basisscholen voor het vrije onderwijs en maar drie middelbare scholen, voor daltononderwijs is dat respectievelijk 21 en vier. 

Ophogen van het aantal plekken

Gijs Habets startte een petitie voor een overgangsregeling: "Nu gaat het wel héél erg plots." Het doel: wachten tot er genoeg plekken voor montessorischolen zijn voordat de regel wordt afgeschaft. Moorman ziet de uitbreiding van scholen als uitdaging, mede door de beperkte ruimte die scholen hebben. Of er wel nog meer scholen bij kunnen in verband met het lerarentekort? Volgens Habets wel: "Het gaat niet om het aantal plekken, het gaat om de verdeling. Er zijn twee duizend plekken te veel, hoezo kan het in andere steden wel en hier niet?"

Ook VSA ziet de oplossing in het vermeerderen van het aantal plekken voor nieuwe eersteklassers: "En die verantwoordelijkheid ligt bij de schoolbestuurders." Zo maar meer scholen ontwikkelen, dat zou kunnen. Maar hoe er ook meer plekken komen volgens Bootsma? Scholen die het minder doen koppelen aan scholen die het heel goed doen. "Wie weet worden die dan populairder."