Halsema zegt enorm verbaasd te zijn over de resultaten van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC). Onderzoekers vonden geen bewijs dat de Top 600-aanpak van de gemeente leidt tot een vermindering van criminaliteit. Sterker nog: mogelijk werkt de aanpak zelfs averechts. 

"Ik was er ook geschokt door, omdat het strijdig is met de doelstellingen van de Top 600. Het is in het leven geroepen, niet alleen, maar wel in belangrijke mater recidive terug te dringen. Als het niet het veronderstelde effect heeft, moet je je wel hard achter de oren krabben", aldus de burgemeester.

De Top 600 werd in 2011 opgetuigd door toenmalig burgemeester Eberhard van der Laan, nadat juwelier Fred Hund bij een overval was doodgeschoten.

Halsema heeft het onderzoek van het WODC met de raad gedeeld. "Het is aanleiding om goed na te gaan of de Top 600 aangepast moet worden. We zullen moeten nagaan waar het tekortschiet. Als je publiek geld uitgeeft met als doel criminaliteit te verminderen, dan moet je het durven laten onderzoeken. Dat hebben we gedaan."

Het WODC schrijft ook in het rapport dat er bij de gemeente een 'heilig geloof' is in de Top 600 en dat interne tegenspraak ontbreekt en dat er weinig ruimte is voor externe tegenspraak.

"Dat herken ik niet", reageert de burgemeester. "Er zit een regiegroep op de Top 600, die bestaat uit een groot aantal aangesloten organisaties. Zij praten met grote regelmaat over de ontwikkeling van de Top 600. Ik heb niet het gevoel dat daar geen tegenspraak op mogelijk is. Er zijn veel partij bij betrokken, die ook een belang hebben dat het goed functioneert."

Halsema zegt, ondanks dat ze zich niet herkent in dit deel van de kritiek van het WODC, het onderzoek niet ter discussie te stellen. "Als het onderzoek zegt dat er kritischer gekeken moet worden, dan gaan wij dat doen. We hebben de afgelopen jaren onderzoek gedaan, maar niet met het soort controlegroep dat het WODC nu heeft gebruikt. Onze onderzoekgegevens lieten jaar na jaar zien dat het recidive afnam. Dan ben ik inderdaad verbaasd als het niet waar blijkt te zijn."

Dat het recidive niet afneemt kan komen omdat de regisseurs – betrokken professionals bij de aanpak – over steeds minder zogenaamd 'wisselgeld' beschikken zoals bijvoorbeeld huisvesting en gepaste zorg, aldus de onderzoekers. "Het is natuurlijk een omstandigheid die de Top 600 kwetsbaar maakt. Jongeren gaan in regie, ze worden begeleid door de politiemensen, mensen van reclassering en gemeente. Een onderdeel van de begeleiding is dat ze specialistische hulp of psychiatrische hulp kunnen krijgen. Als je dan opeen wachtlijst terechtkomt van een jaar, of je moet terug naar je ouders waar de problemen ontstaan zijn. Dan wordt het heel kwetsbaar. Dat zou ook een verklaring kunnen zijn van de tegenvallende cijfers", aldus de burgemeester.

Halsema gaat ervan uit dat de Top 600 er volgend jaar nog is. "We hebben meer doelen: onder andere dat broertjes en zusjes niet afglijden en dat de omgeving er veiliger door wordt. Ik wil het eerst goed nagaan, en met de raad bespreken, hoe wij dit onderzoek wegen. Is het aanleiding tot vervolgonderzoek? Gaan we dingen veranderen of aanpassen? Of andere stappen zetten? Ik wil er niet zomaar afstand van nemen, er is de afgelopen jaren veel geïnvesteerd. De oorzaak van de tegenvallende resultaten wil ik weten. Kunnen wij nog iets aan de omstandigheden doen?"

Ze besluit: "Als je op een gegeven moment echt definitief vaststelt dat het niet helpt, dan moet je een volgende beslissing nemen. Dat doe ik alleen niet zonder de gemeenteraad."

Kijk hieronder naar de hele aflevering van Het Gesprek met de Burgemeester waarin het ook gaat over de aangekondigde actie van Extinction Rebellion op de A10 en de oproep van de Amsterdamse gemeenteraad en college voor een humanitair staakt-het-vuren in het conflict Israël-Hamas.