Wie naar de middelbare school gaat in Amsterdam vult, afhankelijk van het schooladvies, een top 4, top 6 of top 12 aan scholen in en hoort na een lotingsronde op welk van die scholen hij of zij terechtkomt. "Een bizarre situatie", zo wordt elk jaar weer gezegd. Vanaf woensdag tot 31 maart hebben huidige groep 8-leerlingen de tijd om hun lijst online in te dienen.

Tot jaren geleden kreeg een kind voorrang op de middelbare school waar broers of zussen al op zaten. Naast die voorrangsregel was er tot vorig jaar ook nog de regel dat kinderen op een vrije-, dalton- of montessoribasisschool zaten voorrang kregen als ze een middelbare school van datzelfde type op hun eerste keuze plaatsten. Die regel vervalt vanaf dit jaar.

Waar 7 vrije basisscholen tegenover 3 vrije middelbare schoolmogelijkheden staan, is het bij montessori-onderwijs 24 tegenover 6. "Het afschaffen van deze regel is ooit ingezet uit een maatschappelijke opdracht: gelijke kansen bieden. Ook bij schoolkeuzes moeten alle kinderen hetzelfde vertrekpunt krijgen", vertelt OSVO-voorzitter Rukiye Sarizeybek. 

OSVO is de koepelvereniging voor alle middelbare scholen in de stad. Op deze manier hebben ook kinderen die er tijdens hun basisschoolperiode achter komen bijvoorbeeld daltononderwijs te willen volgen de kans om dat te doen.

Overinschrijvingen

Al jaren ligt het loting- en matchingsysteem in Amsterdam onder vuur. Elk jaar weer is het afwachten hoeveel procent van de leerlingen op een school uit hun top 3 terechtkomen. Ouders van de 5e Montessorischool Watergraafsmeer zien hun kinderen graag doorgaan in dit onderwijs: "Ik vind het maar niks dat dit wordt afgeschaft. Ik heb niet voor niets hiervoor gekozen en wil dat die leerlijn kan worden doorgezet." 

Voorzitter van Montessori Scholengemeenschap Amsterdam (MSA) Alle van Steenis ziet bij zijn scholen dat het aantal kinderen dat voorrang heeft en zich inschrijft soms al hoger is dan de capaciteit: "Dan is het voor hen zelfs al loten."

Verkeerd vraag-aanbod

Alle van Steenis benadrukt dat er, met de komst van het Terra Nova - het oude IJburgcollege dat zich tot montessorischool heeft omgevormd - hoogstwaarschijnlijk genoeg plek is voor alle kinderen die montessori-onderwijs willen volgen. "Maar de vraag is wel: zijn al die scholen ook zo populair als het aantal plekken dat ze beschikbaar hebben."

Het probleem bij de overinschrijvingen zit volgens stichting Vrije Schoolkeuze Amsterdam, de stichting die zich inzet voor een zo goed mogelijke middelbare schoolkeuze voor ieder kind, niet in dit soort voorrangsregelingen. "Het aanbod en de vraag klopt niet. Populaire scholen moeten meer plekken bieden of scholen die minder in trek zijn moeten dingen veranderen om dat wel te zijn."

 Montessori-bestuurder Van Steenis beaamt dit: "Ouders en leerlingen kiezen nog steeds voor de zogenaamd witte school in Zuid, en ik denk dat het belangrijk is dat we zien dat je uit die bubbel kunt komen. Zo heeft elk kind, ook die zonder privileges, evenveel kans."