Van het ene op het andere jaar een rekening van honderden euro's extra voor stadswarmte. Het overkwam zo'n 8.000 sociale huurders in Amsterdam. En dat terwijl de belofte voor de energietransitie altijd luidde: het zal niet duurder zijn dan met gas. 

In een brief die vanochtend naar de Tweede Kamer is gestuurd door de gemeente, energieleverancier Vattenfall en de woningcorporaties staan meerdere oproepen voor hulp vanuit het Rijk om deze problematiek op te lossen. Zo moet er een energietoeslag komen voor mensen die zijn aangesloten op het warmtenet en moet er meer geld komen voor warmtebedrijven om te kunnen investeren. 

"We hebben echt heel veel extra geld nodig", concludeert wethouder Zita Pels (Energietransitie). "Help ons alsjeblieft om die warmtenetten aan te leggen op zo'n manier dat het ook betaalbaar is voor onze inwoners."

Belofte gebroken

De crisis ontwikkelde zich na een reportage van AT5 in januari, waarin duidelijk werd dat zo'n 8.000 sociale huurders met stadswarmte van Vattenfall honderden euro's duurder uit zijn dan met gas. Ondanks die belofte vanuit de gemeente, de corporaties en het Rijk dat dat niet zou gebeuren.

De brandbrief van de drie partijen, die inmiddels zijn gestopt met de samenwerking, claimt dat het Rijk te makkelijk de rekening van warmtenetten bij de gemeente en corporaties heeft gelegd. Maar de gemeente Amsterdam had wel zélf de ambitie om al in 2040 aardgasvrij te zijn, in plaats van de landelijke doelstelling van 2050. 

Volgens wethouder Pels komt dat - naast de ambitie van Amsterdam om het goede voorbeeld te geven – ook doordat het Rijk het deed lijken alsof alles geregeld zou worden. "De beloftes voor de wetten lagen er al, de eerste wetteksten lagen er zelfs allemaal al. Aan ons werd gevraagd om die plannen te maken, dus daar hebben we ook vol op ingezet."

Inmiddels ligt alles stil. Corporaties sluiten in afwachting van een oplossing geen woningen meer aan op warmtenetten en Vattenfall wil niet meer onderhandelen. De gemeente gaat de gedupeerde bewoners compenseren – voor de zomer komt daar meer duidelijkheid over - en vraagt het Rijk nu dus om hulp.

Debat Tweede Kamer 

De timing van de brandbrief is niet willekeurig: morgen debatteert de Tweede Kamer hier over. Er wordt gestemd over een spoedwet van demissionair minister Jetten, die de verhoging van de warmtetarieven vanaf volgend jaar zou moeten inperken.

Als de Kamer niet over de brug komt, zijn er volgens Pels grote gevolgen. "Dan hebben we een heel groot probleem. Zowel in het behalen van de ambities, maar dan moeten we ook andere technieken inzetten wat bijvoorbeeld tot meer netcongestie (verstopping) zal gaan leiden. En we lopen vertraging op, terwijl: met klimaatverandering zit dat er niet in. Er zit geen pauzeknop op klimaatverandering."