Het is inmiddels een van de grootste hoofdpijndossiers van het huidige stadsbestuur: de deplorabele staat van de meeste bruggen en kades in de stad. Honderden miljoenen euro's worden ervoor uitgetrokken en de werkzaamheden zullen de komende vele jaren voor overlast zorgen.
Tot en met 2023 gaat de gemeente 27 bruggen en 800 meter kademuur vernieuwen. Ook wordt de vervanging van 3.800 meter kademuur voorbereid. Voor die werkzaamheden is zo'n 450 miljoen euro uitgetrokken.
Maar volgens een inschatting van de gemeente is dat slechts het topje van de ijsberg. Het vermoeden bestaat dat 750 van de 850 Amsterdamse bruggen en 135 kilometer van de onderzochte 200 kilometer aan kademuur, niet aan de wettelijke constructieve eisen voldoen.
Lees ook: Gemeente trekt 450 miljoen euro uit voor verwaarloosde bruggen en kademuren
'Twintig keer zo snel'
Martijn Meulblok leidt het programma kademuren bij de gemeente. Hij verwacht dat pas over twintig jaar de bruggen en kades in de stad weer op orde zijn. 'Tot nu toe vernieuwden we vijfhonderd meter kade per jaar. Als je uitgaat van tweehonderd kilometer kademuur, zou je dus in vierhonderd jaar alle kades vervangen hebben. Ons huidige idee is dat we in twintig jaar tijd alles op orde moeten krijgen, twintig keer zo snel dus.'
Architect André van Stigt vindt Amsterdam moet het probleem de kademuren moet oplossen door meer gebruik te maken van het water.
Om een totaalbeeld te krijgen van de staat van alle bruggen en kademuren in de stad, wordt er de komende zes jaar onderzoek gedaan. Zo worden er duikers ingezet om de veelal houten funderingspalen van de bruggen en kades te bekijken. Bij die palen ligt een groot probleem.
'We verwachten dat daar veel rotte exemplaren tussen zitten, zegt Meulblok op de site van de gemeente. 'Als we niks doen, loop je het risico dat een kade het langzaam gaat begeven. Dat kan bij wijze van spreken morgen gebeuren.'
'Olifanten' van 80 duizend kilo
Maar de ouderdom van veel bruggen en kades, die dateren uit het midden van de negentiende eeuw, is niet het enige probleem. Ook de belasting ervan is sinds de aanleg flink toegenomen. De bruggen en kades werden gebouwd voor paard en wagen, niet voor vrachtwagens en trams.
'Daar hadden we het onderhoudsplan beter op af moeten stemmen. Dat is iets waar we in Amsterdam een tijd lang niet alert genoeg op zijn geweest. De stad is niet gebouwd op die 'olifanten' van 80 duizend kilo.'
Lees ook: Vermoedelijk 750 bruggen en 135 kilometer kademuur ondermaats
'Toren van Pisa'
Het vervangen van een kademuur duurt minimaal drie jaar, waarvan twee jaar voorbereiding. Omdat sommige kades in dermate slechte staat verkeren, zijn al aanvullende maatregelen genomen. 'Bij de kruising Herengracht-Leliegracht hebben we bijvoorbeeld kademuren moeten stabiliseren omdat ze steeds schuiner gingen staan, als een soort toren van Pisa.'
De komende jaren zal de stad dus zeker overlast gaan ervaren van al het herstelwerk. Maar Meulblok belooft de stad niet 'op slot' te zullen gooien. 'De veiligheid van de stad zal soms tijdelijk ten koste gaan van de leefbaarheid en bereikbaarheid.'