Door de coronacrisis kon er dit jaar geen publiek aanwezig zijn. Burgemeester Halsema stond in haar speech stil bij de huidige situatie. 'We zien dat het coronavirus en de sociale gevolgen ervan, het hardst neerkomen bij de mensen die al achtergesteld zijn', zei ze.

Kantelpunt bereikt

Tegelijkertijd zien we nu volgens haar 'het terechte ongeduld bij de duizenden mensen, die zich verzamelen, van het Mandelapark in de Amsterdamse Bijlmer tot op de Grote Markt van Groningen.'

'Black lives matter', vervolgde ze. 'Of zoals op spandoeken te lezen valt 'Genoeg is genoeg'. Volgens de burgemeester is er daarmee 'een kantelpunt bereikt'.

'Wat begon met een paar activisten die het durfden om onrecht ter discussie te stellen en confronterende gesprekken te beginnen.  Die genegeerd werden en belachelijk gemaakt, of vaker nog gehaat en bedreigd', aldus Halsema. 

'Dat is de laatste maand uitgegroeid tot een onstuitbare nieuwe volksbeweging van moeders en dochters, vaders en zonen, grootouders en kleinkinderen. Van winkeliers, onderwijzers, verpleegkundigen en politieagenten.'

'We moeten harder werken'

Het verleden moet daarbij niet uitgewist worden, is de burgemeester van mening, maar er zou wel nieuwe geschiedenis aan toegevoegd moeten worden.

'Die geschiedenis leert ons dat verandering mogelijk is, maar het heden leert ons dat verandering te traag gaat', vindt ze. 'We moeten harder werken.'

Volgens Halsema kan dat door het verleden te onderzoeken en de rol die Amsterdam daarin heeft gespeeld. Daarnaast wordt volgens haar bijvoorbeeld het onderwijs verbeterd, waardoor er meer voorlichting is over het slavernijverleden.

'Het onrecht, de pijn, de vernedering en het verdriet verdienen erkenning. Nu, morgen en alle jaren erna, hoe ver de slavernij ook in het verleden komt te liggen.'

Ook Linda Nooitmeer, voorzitter van NiNsee, stond stil bij de Black Lives Matter-demonstraties. 'De gevolgen van institutioneel racisme zijn zo desastreus, dat er de afgelopen Keti Koti maand op verschillende plekken in Nederland door tienduizenden mensen gedemonstreerd is tegen dit institutioneel racisme.'

Etnisch profileren

Volgens haar is dit precies waarom NiNsee in 2002 werd opgericht 'en haar missie uitvoert'. 'En dat is nog hard nodig, want wat nog onvoldoende beseft wordt, is dat de doorwerking van het slavernij en koloniale verleden voor Nederlanders met Afrikaanse roots centraal staat bij het ter hand nemen van  de eigen toekomst', zei ze in haar speech.

Het gaat daarnaast om 'de doorwerking in het Nederlandse cultureel archief', aldus Nooitmeer. 'Etnisch profileren door overheidsdiensten, onderadvisering in het onderwijs, discriminatie op de arbeids- en woningmarkt. Het zijn allemaal voorbeelden van wat door premier Rutte 'systemisch' racisme genoemd wordt . En dat alles moet vanuit een historisch begrip worden aangepakt.'

'Belangrijke mijlpaal'

Nooitmeer ziet, net als de burgemeester, onderwijs als een belangrijke sleutel om meer bewustzijn met betrekking tot het slavernijverleden te creëren. 'Sinds vandaag, 1 juli, is Keti Koti binnen het venster slavernij in de Canon van Nederland opgenomen. Dat is een belangrijke mijlpaal.'

Kijk hieronder de belangrijkse momenten van Keti Koti terug: