Op 31 mei 2016 stelde de gemeenteraad een nieuwe versie ‘Gedragscode gemeenteraad en raadscommissies’ vast. ‘Integriteit van politieke ambtsdragers verwijst naar de zorgvuldigheid die politieke ambtsdragers moeten betrachten bij het invullen van hun rol in de democratische rechtsstaat’, zo valt uit het document op te maken.

Alle raadsleden moeten bij de raadsgriffie informatie aanleveren over de (neven)functies die zij bekleden. Nieuwe functies die gedurende de politieke carrière van een raadslid worden aangenomen, moeten binnen een week worden gemeld bij de griffier. In Amsterdam hebben alle raadsleden en wethouders hun eigen profielpagina op de website van de gemeente, waarop onder andere ruimte is om de nevenfuncties te vermelden.

Belangenverstrengeling voorkomen 

Het idee achter het register, dat voor de raadsleden wordt bijgehouden door de griffie van de gemeenteraad, is het voorkomen van belangenverstrengeling. Raadsleden en wethouders moeten alle nevenfuncties, -activiteiten en -inkomsten melden, maar ook alle belangen die 'redelijkerwijs' relevant zouden kunnen zijn.

De volledige verantwoordelijkheid voor de juistheid van het register ligt bij de raadsleden en wethouders zelf. In de Amsterdamse raad (45 leden) blijken acht raadsleden ingeschreven te staan met een nevenfunctie bij een stichting of vereniging, die ze niet hebben opgeven in het register, of die door de griffie niet goed zijn verwerkt, zo blijkt uit onderzoek van AT5. Datzelfde geldt voor twee wethouders: zij zijn bij de Kamer van Koophandel (KvK) gelinkt aan een inschrijving die niet is terug te vinden op de site van de gemeente.

Fout griffie

DENK-raadslid Ayşegül Kiliç blijkt ook voorzitter van het bestuur van Stichting Home Empowerment te zijn en PvdA'er Mbarki is lid van de raad van toezicht van Stichting Regio College. In deze beide gevallen heeft de griffie een fout gemaakt. Woordvoerder Eelco Corveleijn erkent dat: 'Zij hebben ons gemaild, maar die berichten heb ik niet goed verwerkt.’ PvdA’er Nenita La Rose vermeldde haar voorzitterschap bij de Tentoonstellingsfonds van de Nederlandse Vrouwen Raad niet.

De andere raadsleden en de twee wethouders stellen dat ze geen actieve werkzaamheden meer uitvoeren, ook al staan ze nog wel in het Handelsregister. Volgens de KvK is iemand, zolang die nog ingeschreven staat, verantwoordelijk voor de functie. En ook de Amsterdamse gedragscode, waar de politici zich aan moeten houden, maakt geen onderscheid tussen 'slapende' en 'actieve' functies.

Geen actieve rol 

‘Wanneer een uittreding van een functie niet tijdig wordt opgegeven, is dat een overtreding van de Handelsregisterwet (en een strafbaar feit) en kan het bestuur hierop worden aangesproken’, zegt een woordvoerder van de Kamer van Koophandel. ‘Het komt vaker voor dat mensen geen actieve rol meer spelen en dat niet of te laat doorgeven, maar daar hebben wij geen zicht op en dus ook geen cijfers over.’ 

Iedere Nederlander kan bij één van de kantoren van de KvK zijn eigen dossier opvragen en op deze manier nagaan met welke functies hij of zij geregistreerd staat in het Handelsregister. 'Slapende functies' kunnen dan dus worden beëindigd.

Betere procedures

Omdat door de huidige manier van werken dus fouten worden gemaakt, heeft de gemeente besloten de werkprocessen aan te passen. 'Het is nu zo dat wij een mailtje krijgen en het dan verwerken. Die procedure is gevoelig voor fouten. We moeten elkaar een beetje helpen. We kunnen de raadsleden er misschien meer op wijzen’, zegt Corveleijn. 'Er mogen geen fouten in zitten. het moet transparant zijn voor de Amsterdammers.'