Start van hoofdcontent

Panel

nl

Leden AT5-panel willen dat overheid ingrijpt in doodzieke woningmarkt: "Het is wildwest" 

12 september 2021, 07.00 uur · Aangepast 12 september 2021, 07.21 uur
Door AT5-panel · Foto: Luuk Koenen

Een 2. Dat cijfer geven de deelnemers aan de woonenquête van het AT5-panel aan de woningmarkt in Amsterdam. Bijna iedereen is het erover eens dat het voor Amsterdammers met een laag of gemiddeld inkomen vrijwel onmogelijk is geworden om een passende woning te bemachtigen. Meer dan 90% vindt dan ook dat de overheid snel moet ingrijpen om de woningmarkt tot rust te brengen. "Het is nu overgeleverd aan geldwolven."

Zondag vindt het grote woonprotest plaats in Amsterdam. Het AT5-panel vroeg daarom de afgelopen twee weken wat volgens de panelleden de oorzaken zijn van de problemen op de huizenmarkt en wat er volgens hen aan gedaan kan worden. Dat de woningmarkt niet meer goed functioneert, daar zijn deelnemers aan de enquête, die door bijna 2000 leden is ingevuld, het in ieder geval over eens. "Ik ken een aantal mensen op leeftijd die bij hun ouders wonen", aldus één van de reacties. "Jongeren kunnen niet meer op zichzelf gaan wonen, belachelijk, Amsterdam, schaam je!"

"Wonen is een recht"

Ruim 90% vindt dat de overheid moet ingrijpen. "De overheid heeft veel beschermende regels afgeschaft, dat heeft de problematiek vergroot", aldus een panellid. "De stad moet de regie nemen, rigoureus." Deze groep Amsterdammers vindt vooral dat beleggers te veel ruimte krijgen. "Wonen is een recht en dat wordt ontnomen door belachelijke prijzen en projecten die opgekocht worden." "Institutionele beleggers moeten worden geweerd", zegt een andere respondent. 

Een andere - kleinere - groep betoogt juist het tegenovergestelde: "De huidige prijsstijgingen zijn juist het resultaat van overheidsingrijpen", aldus één van hen. "Dit is geen taak van de overheid, de markt kan dit regelen." 

Stadsbestuur deed te weinig

Ruim 65% vindt dat het stadsbestuur de afgelopen jaren te weinig heeft gedaan om de huizenmarkt gezond te maken, al geeft een deel van het panel ook eerlijk toe dat het niet altijd goed zicht heeft op wat het college precies heeft gedaan of wat het had kunnen doen.

Vooral het nog altijd lage aantal middenhuurwoningen (tot € 1042 maandhuur) kan op kritiek rekenen. Maar ook hier is er verdeeldheid over hoe dat te verbeteren. "Meer middenhuurwoningen bouwen met gegarandeerde middenhuurprijs. Ook tot 10 jaar na de bouw", is een veelgehoorde wens. Maar ook: "Ze jagen de investeerders weg met al hun voorwaarden, die gaan wel elders bouwen."

Quote

"Prijzen zijn nu wat de gek ervoor geeft waardoor je geen idee meer hebt waar je goed aan zou doen"

AT5-panellid

Veel panelleden wijzen er op dat het niet van het stadsbestuur alléén kan komen. "Amsterdam kan door landelijke regels en gedrag van beleggers te weinig sturen", verzucht een panellid. "Het is vechten tegen de bierkaai, het grote geld wint altijd."

Woonplicht

Over één ding lijken de meeste panelleden het in ieder geval eens. "Ik zie het om me heen gebeuren. De woning van de buren is opgekocht en gespitst in drie appartementen voor € 1600 kale huur per maand", zegt één van hen. Beleggers die panden opkopen om ze daarna weer (duur) te verhuren is de meesten een doorn in het oog.

En voor dat laatste kan een zelfbewoningsplicht een oplossing bieden. Sinds vorig jaar moet de koper van een nieuwbouwwoning in Amsterdam ook zelf in die woning gaan wonen, een meerderheid van de gemeenteraad wil dat ook graag invoeren voor bestaande woningen. Ruim 80% van de panelleden steunt zo'n maatregel. Het stadsbestuur hoopt zo'n uitgebreide woonplicht volgend jaar te kunnen invoeren.

Scheefwonen

Een ander veelgehoord pijnpunt is het zogeheten scheefwonen: het bewonen van een sociale huurwoning, terwijl je er eigenlijk te veel voor verdient. Bijna 60% zou ervoor zijn om dat met regelgeving tegen te gaan, maar veel respondenten zien ook gelijk de moeilijkheden: "Waar moeten ze heen?" Aankomend wethouder Wonen Jakob Wedemeijer (SP) zei een week geleden daar weinig heil van te verwachten. "Scheefwonen is natuurlijk een issue, maar het is niet de oplossing. De oplossing is echt de opkoop door vermogende particulieren tegengaan."

Wildwest

Bijna een derde van de ondervraagden is op dit moment op zoek naar een andere woning. Een ruime meerderheid (60%) van hen is ronduit negatief over zijn of haar kansen. "Als je op iets leuks biedt, dan word je altijd grof overboden", aldus een panellid. "Het is wildwest", zegt een ander. "Prijzen zijn nu wat de gek ervoor geeft, waardoor je geen idee meer hebt waar je goed aan zou doen. En dan ook nog eens moeten concurreren met partijen die ongezien zonder voorbehoud van financiering bieden."

Huizenbezitters meest tevreden

De panelleden die een eigen woning bezitten in Amsterdam zijn het meest tevreden over hun woonsituatie. Zij geven die gemiddeld een 8. Dat cijfer daalt bij elk type andere woning: sociale huurders geven hun woonsituatie nog een 6, bij huurders van een middenhuur- of vrijsectorwoning daalt dat al onder de 6, maar vooral huurders die een woning delen zijn ronduit negatief (een 4,5) over hun woonsituatie. Bijna driekwart van hen geeft aan liever een zelfstandige woning te willen, maar dat dat zo goed als onmogelijk is.

Quote

"Twee jaar geleden was ik ongeveer nummer 20 maar ik ga omhoog in de lijst in plaats van omlaag"

at5-panellid

"Ik zou graag een woning willen kopen maar ik krijg twee ton aan hypotheek, dus kan het vergeten in Amsterdam", aldus één van de respondenten. Een ander zegt zelfs op dit moment geen gezin te stichten vanwege de verziekte woningmarkt. "Mijn vriendin en ik zijn al 13 jaar samen en kunnen tot NHG-grens (€ 325.000, red.) lenen, maar geen woning en dus geen kinderen krijgen." Een gemiddelde koopwoning in de stad kost op dit moment € 518.000, 7% meer dan begin 2020. 

Maar ook op de huurmarkt is het kommer en kwel. Zo is de wachttijd voor een sociale huurwoning in Amsterdam momenteel meer dan 13 jaar. "Ik heb 21 jaar woonduur, maar ben gemiddeld nummer 50 bij Woningnet. Twee jaar geleden was ik ongeveer nummer 20, maar ik ga omhoog in de lijst in plaats van omlaag." 

Quote

"Ik denk niet dat ik als meubelmaker een miljoenenpand kan kopen"

AT5-panellid Noemi van der Wurf

Studenten somber

Ook de studenten in ons panel zijn zeer somber over hun woonkansen in Amsterdam. "Er zijn gewoonweg geen woningen voor starters of mensen met een kleine beurs", aldus één van hen. "Daarnaast worden er door verhuurders belachelijke eisen gesteld aan het inkomen. Zoals 4,5x de huur als inkomen moeten hebben."

AT5-panellid Noemi van der Wurf is 22, aspirant meubelmaker en woont in een studentencomplex in Slotervaart. Ze noemt Amsterdam 'haar stad', maar ziet haar woonkansen somber in. "Je moet 15 jaar wachten voordat je aan de beurt bent voor een sociale huurwoning, en ik denk niet dat ik als meubelmaker een miljoenenpand kan kopen." Ook zij verwijt de politiek dat de situatie uit de hand is gelopen. "Als je weet dat dit probleem speelt, dat wij allemaal zonder huizen zitten, dat er superveel daklozen zijn, het is nog nooit zo hoog geweest, waarom zou je dan mensen uit huis zetten om vervolgens een pand leeg te laten staan? Daar kiezen ze gewoon voor."  

📋 Doe mee aan het AT5-panel

Heb jij ook een mening over de stad? Via het AT5-panel kan iedere Amsterdammer meedenken over actuele kwesties. Klik hier om je aan te melden. En hier lees je meer over het AT5-panel. Deze productie is tot stand gekomen met hulp van het SvdJ

AT5