Volgens Halsema zijn er op dit moment "nog te veel jongens en meisjes die opgroeien in bijvoorbeeld Geuzenveld, Holendrecht of De Banne, maar nauwelijks buiten de grenzen van hun wijk komen. Zij moeten het gevoel kunnen hebben: ‘deze stad is ook van mij, dit land is ook van mij.’" 

"In wat voor stad willen we dat zij volwassen worden?", vroeg de burgemeester zich hardop af. "Een vrije stad waar opgroeien betekent: vrijer worden, meer mogelijkheden krijgen", antwoordde ze vervolgens zelf. "Een stad waar opgroeien betekent dat je wereld groter wordt."

"De wereld groter maken, onze stad toegankelijk maken voor alle jongeren, gaat niet alleen over de investeringen die we doen", vervolgde Halsema. "Het gaat ook – en misschien wel vooral – over welk voorbeeld we geven. Als volwassen Amsterdammers, maar vooral als bestuurders van onze prachtige stad."

Omgangsvormen

Daarbij is onder meer het doorgeven van 'democratische waarden' belangrijk, meent de burgemeester. "Wij hebben pal te staan voor de democratische waarden die we willen doorgeven aan onze jongeren. Dat zijn de waarden van het open gesprek, van zachte en vreedzame omgangsvormen en van respect voor minderheden."

Volgens Halsema zijn die waarden tegenwoordig niet meer vanzelfsprekend. "Tegenstellingen worden uitvergroot en aangewakkerd en groepen tegenover elkaar komen te staan. Elite tegenover het volk, wit tegenover kleur, stad tegenover platteland. Oud tegenover jong."

"Als verschil zwaarder weegt dan wat ons bij elkaar houdt, dan zijn kinderen en jongeren het eerste slachtoffer, en zeker die jongeren die het al moeilijk hebben. Omdat hun belang in de toekomst ligt, hun stem nog minder luid klinkt en in een sfeer van polarisatie en hijgerige, korte termijnconflicten het eerste het onderspit delft."

Een 'lieve' stad

"Amsterdammers zeggen vaak dat de stad 'aardig' en 'lief' is", verwees Halsema naar een uitspraak die haar voorganger Eberhard van der Laan ooit deed. "Lang niet altijd, natuurlijk. Maar veel van het politieke gif, van de polarisatie die het landelijke debat beheerst, gaat – gelukkig - aan onze stad voorbij."

"Op straat kom ik bijna altijd aardige mensen tegen. In buurthuizen, in gebedshuizen, op scholen, in cafe’s, overal spreek ik mensen die tolerant zijn, die zich willen inzetten voor elkaar en met elkaar willen samenleven", zei Halsema. "Zij verdienen ook bestuurders die vertrouwen geven. Die in al hun handelen de democratische waarden laten doorklinken. En die de toekomst van onze stad, van de jonge generaties en hun vrije ontwikkeling boven alles stellen."

Naar de traditie van de nieuwjaarsspeech, besloot Halsema haar toespraak met een wens voor het komende jaar. "Mijn wens is dat onze kinderen en jongeren kunnen bloeien, ongeacht uit welk deel van de stad ze komen."

Vertrouwen terugwinnen

Het is niet de enige doelstelling die Halsema deze nieuwjaarsdag uitsprak. Ze zei ook het vertrouwen van Amsterdammers in de gemeente terug te willen winnen. Volgens haar kan dat alleen als er vanuit de gemeente minder wantrouwen naar de burger is. "Wantrouwen kweekt wantrouwen", aldus Halsema. "Het geeft het verkeerde voorbeeld aan de generaties die na ons komen. Alleen door vertrouwen te geven kan de overheid stap voor stap vertrouwen terugwinnen."

Als voorbeeld noemde Halsema de actiegroep Red Amsterdam Noord, "dat nu zelf plannen maakt voor het stadsdeel." De initiatiefnemers dienden vorig jaar een actieplan in bij de gemeente, waarin ze onder meer eisen dat er stevig wordt geïnvesteerd in verwaarloosde volkswijken en inwoners die niet meeprofiteren van stadsvernieuwing. "Zij hebben hun plek aan de tafel opgeëist en veranderen onze bestuurscultuur", zei Halsema.

"Ik ben ervan overtuigd dat ondanks de problemen die onze stad kent een volgende generatie kan opgroeien in een mooier, vrijer en kansrijker Amsterdam. Laten wij dat in het nieuwe jaar voor ogen houden. Laten we er vertrouwen in hebben dat we dat kunnen."