De voorbereidingen voor de 4 en 5 mei herdenkingen zijn in volle gang. Dit jaar onder leiding van Andrée van Es, die het voorzitterschap van het Amsterdamse comité overnam van Job Cohen. "Het is misschien wel de lastigste editie van na de oorlog, met alles wat er in de wereld gebeurt op dit moment."
De Tweede Wereldoorlog maakte ze zelf niet mee, maar speelde wel altijd een rol in het leven van Andrée van Es (71). De familie van de voormalige politica en wethouder van Amsterdam werd niet gespaard. "Mijn grootouders zijn beiden omgekomen tijdens het bombardement op het Bezuidenhout in Den Haag. Andere familieleden waren in Indonesië. Die gemengde ervaring van de oorlog in Indonesië en hier heeft altijd een rol gespeeld bij ons. Dat ik dit werk voor het 4 en 5 mei comité doe heeft te maken met mijn besef dat je allemaal, iedere keer weer, je best moet doen dat het niet nog een keer gebeurt."
"Ik doe dit uit besef dat je allemaal, iedere keer weer je best moet doen dat het niet nog een keer gebeurt"
"Dit jaar kan wel eens een van de lastigste edities zijn van de 4 mei herdenking en het vieren van de vrijheid op 5 mei", zegt Van Es. "We zijn zo omringd door oorlog tussen Oekraïne en Rusland, maar zeker tussen Israël en Gaza. Veel mensen in de stad zijn daar nauw bij betrokken en voelen de pijn, groot verdriet en ook woede over wat daar gebeurt en willen daar uitdrukking aan geven. Dat vermengt zich en dat begrijp ik ook wel."
Schurende gesprekken
"Voor die emoties moet ruimte zijn tijdens de herdenkingen in de hele stad vindt Van Es. "Iedereen is welkom ook als dat moeilijke en schurende gesprekken oplevert." Maar die twee minuten stilte zijn heilig voor haar. "Als het gaat om herdenken en de twee minuten stilte en die aandacht voor wat hier is gebeurd, dan vraag ik iedereen deel die aandacht. Ook als we die stille tocht lopen, dat is iets anders dan een demonstratie."
Meeleven
Van Es vertrouwt erop dat de stad een vreedzame herdenking aan kan zonder dat die verstoord worden door demonstraties tegen de Gaza-oorlog. Rond de Nationale Herdenking op de Dam zijn de veiligheidsmaatregelen flink aangescherpt, zo werd gisteren duidelijk. Maar er zijn ook tientallen kleinere herdenkingen in de stad, die gecoördineerd worden door het Amsterdamse comité. Ook daar is aandacht voor de spanningen. "We hebben met alle comités in de wijken gesproken en gevraagd of er zorgen zijn en hebben contactpersonen in de stadsdelen en bij de politie. En verder willen we uitstralen dat je het herdenken graag met iedereen wil doen. En weet dat in die hele stoet de mensen nadenken en meeleven en rouwen om die 30.000 mensen in Gaza."
AT5 zendt op 4 mei de Stille Tocht en de aansluitende Nationale Herdenking op de Dam live uit vanaf 18.15 uur. Tijdens de tocht door de voormalige Joodse Wijk vertellen we de verhalen uit de buurt.