Amsterdam kent financiële voorspoed. Na lastige coronajaren klotst het geld inmiddels spreekwoordelijk tegen de plinten. Er zijn meevallers van tientallen miljoen euro's. Wethouder van Financiën Hester van Buren (PvdA) kiest er bij het bekendmaken van de Voorjaarsnota voor de meevallers grotendeels te investeren in de stad. Zo gaat er 120 miljoen euro extra naar de brug over het IJ, komt er een lerarencampus en wordt vijftig miljoen vrijgemaakt om congestie - het overvolle stroomnetwerk - aan te pakken. Het geld wordt voor een groot deel opgehaald bij de Amsterdammers en haar bezoekers.
Parkeren (6 miljoen), belasting op vermaak in de openbare ruimte (5,6 miljoen) terrassenbelasting (5 miljoen), dividend (9,5 miljoen), lagere rente (19 miljoen): het is slechts een greep uit de meevallers van de stad. Want er is meer: zo krijgt de stad een zwerfafvalvergoeding en ook meer geld van het Rijk.
Wie de Voorjaarsnota 2024 leest, kan niet anders dan concluderen: Amsterdam heeft financieel de wind in de zeilen. De meevaller dit jaar loopt op tot ruim 80 miljoen euro, schat de stad nu in. Veel geld wordt door Amsterdammers en de bezoekers aan de stad opgehoest. Zo is het betaald parkeren in Noord en Sloterdijk uitgebreid en de terrassenbelasting steeg explosief.
Jaarverslag
Drie weken geleden werd ook al duidelijk dat Amsterdam het financiële jaar 2023 positief afsloot. De stad had 122,1 miljoen euro meer inkomsten dan dat er werd uitgegeven.
"We staan niet stil, maar kijken vooruit en willen een deel van de meevallers gebruiken om te doen wat nodig is voor de stad"
Van Buren gaat met de meeste euro's investeringen doen in de stad. "We staan niet stil en kijken vooruit en willen deze meevallers inzetten om samen verder te bouwen aan de toekomst van de stad. We stellen voor om de meevallers te gebruiken om een aantal urgente opgaven en knelpunten aan te pakken."
Brug
Het meest opvallende is dat Amsterdam nog meer geld vrijmaakt voor de brug over het IJ. Vorig jaar werd al honderd miljoen euro gereserveerd voor de Oostbrug. Het college kiest er nu voor om dit bedrag met 120 miljoen euro te verhogen. Een deel hiervan wordt gebruikt voor de aanleg van wegen naar de brug toe. Al lange tijd zegt de wethouder te hopen dat 'partners' de rest van het bedrag betalen. Wie die partners zijn, is nog steeds niet bekend. De gesprekken lopen nog steeds.
Er is nu dus zo'n 220 miljoen euro beschikbaar. De schatting is dat er zeker 300 miljoen euro nodig is. De brug ligt er niet voor 2032.
Vijftig miljoen euro wordt apart gezet om de problemen met het elektriciteitsnetwerk in de stad aan te pakken. Op veel plekken is het stroomnet namelijk vol en nu de trein die de energietransitie heet volop rijdt, is investeren nodig. Waar dit bedrag precies heengaat, weet het college nog niet. De plannen worden bij het bekendmaken van de begroting voor volgend jaar - na het zomerreces - bekendgemaakt. Het bedrag - 50 miljoen euro - is een druppel op een gloeiende plaat, erkent ook de wethouder. "Dit alles vraagt investeringen van vele miljarden in onze stad."
Lerarencampus
Op IJburg wil het college een lerarencampus openen. Daar wordt vijftien miljoen euro voor opzij gezet. "Het is voor leraren moeilijk om een passende en betaalbare woning te vinden", aldus Van Buren. De campus moet straks minimaal tachtig zelfstandige woningen tellen. Eind dit jaar wordt een uitgewerkt plan gepresenteerd.
Verder maakt Amsterdam nu al vier miljoen euro extra vrij in de strijd tegen zwerfafval. Het college hoopt het gedrag van bezoekers, bewoners en bedrijven te kunnen veranderen en komt hiervoor met een integrale aanpak, zegt Van Buren. Vanaf 2025 wordt daar nog eens tien miljoen euro extra voor uitgetrokken.
Toch is het nog niet alleen maar hosanna, zegt Van Buren. Zij waarschuwt al langer voor een financieel ravijn waar Amsterdam, net zoals andere gemeentes, op afstevent. Gevreesd wordt voor minder geld vanuit het Rijk. Het positieve saldo van 2023 (122 miljoen euro) wordt daarom gereserveerd om deze eventuele tegenvaller op te vangen. De stad zal dus met veel interesse naar de plannen van een aanstaand kabinet in Den Haag kijken.