Start van hoofdcontent

Politiek

nl

Liveblog spoeddebat demonstratie Dam: urenlange vergadering ten einde

11 juni 2020, 00.20 uur · Aangepast 11 juni 2020, 01.08 uur
Door Redactie · Foto: AT5 / Luuk Koenen

Burgemeester Femke Halsema heeft vandaag uitleg gegeven over de veel te drukke demonstratie tegen racisme op de Dam, op Tweede Pinksterdag. Raadsleden hadden kritische vragen, maar een meerderheid steunde de burgemeester wel. AT5 hield vandaag een liveblog bij.

23.50 uur: D66 hoopte dat motie van wantrouwen werd ingetrokken

D66-fractievoorzitter Reinier van Dantzig is teleurgesteld in de VVD. 

AT5

23.47 uur: VVD vindt dat draagvlak coronamaatregelen ondermijnd is

VVD-fractievoorzitter Marianne Poot zegt dat ze 'geen knip voor de neus' waard was als ze de eerder aangekondigde motie van wantrouwen had teruggetrokken.

AT5

23.45 uur: Forum voor Democratie niet verbaasd 

Annabel Nanninga, fractievoorzitter van Forum voor Democratie, had niet verwacht dat een meerderheid van de raad het vertrouwen in Halsema zou opzeggen. 

AT5

23.20 uur: Motie van wantrouwen krijgt geen meerderheid

De door de VVD ingediende motie van wantrouwen tegen burgemeester Halsema is vanavond alleen gesteund door Forum voor Democratie en de Partij van de Ouderen, en haalde daardoor bij lange na geen meerderheid.

AT5

22.30 uur: Halsema tegen fractievoorzitter VVD: Ik blijf ook uw burgemeester

Burgemeester Femke Halsema richtte zich, toen het over de motie van wantrouwen ging, rechtstreeks tot VVD-fractievoorzitter Marianne Poot. 'Mochten de stemverhoudingen zo zijn dat ik niet vertrek en hier morgen ook ben, dan ben ik uw burgemeester.'

AT5

22.14 uur: Halsema denkt dat er nog wel draagvlak is voor afstand houden

De opmerking van een van de raadsleden dat er geen draagvlak meer is voor het naleven van de anderhalve meter afstand na de demonstratie op de Dam, is volgens Halsema niet terecht. 'Voor elke Amsterdammer is het duidelijk dat het niet goed was wat er op de Dam gebeurde. (...) Ik heb niet het gevoel, dat weet ik wel zeker, dat die regels sindsdien niet meer gelden, maar dat iedereen zich ervan doordrongen is hoe belangrijk ze zijn. En dat de demonstratie van vanmiddag daar het bewijs van is.' Ze doelde daarmee op de demonstratie tegen racisme in het Nelson Mandelapark in de Bijlmer, waar volgens haar genoeg afstand gehouden werd. 

22.00 uur: Wanneer kreeg Halsema bericht over de grote drukte tijdens de demonstratie?

Halsema vertelt dat ze tijdens een ceremonie in de tuin van de ambtswoning een bericht van de hoofdcommissaris kreeg. 

AT5

21.35 uur: 'Radicale elementen' bij demonstratie 

Halsema zegt dat er bewust gekozen is om niet in te grijpen, omdat er volgens de politie 'radicale elementen' aanwezig waren. 'Onder de demonstranten konden relschoppers zitten, zonder dat wij het wisten.' 

Syvlana Simons (BIJ1) wilde daarna weten om wat voor relschoppers het ging, maar dat wilde Halsema niet zeggen.

AT5

21.30 uur: Halsema vindt dat demonstratie overschaduwd is door inschattingsfouten

Burgemeester Halsema is begonnen aan het beantwoorden van de nieuwe vragen van de gemeenteraadsleden. 'Het is echt erg, dat de eerste grote demonstratie sinds het coronavirus in Nederland, 
anderhalve week overschaduwd is geweest door de inschattingsfouten, de grote inschattingsfouten, die zijn gemaakt over de opkomst.'

De foute inschatting van het aantal demonstranten leidde er volgems haar toe dat er te weinig agenten werden ingezet om 'van koers te veranderen'.

AT5

20.40 uur: Sylvana Simons ziet debat als 'potje pesten'  

Sylvana Simons van BIJ1 noemde het spoeddebat een stukje theater. 'Laat ik maar met de deur in huis vallen, dit debat is niets meer dan een potje pesten. Ik ben vaak genoeg doelwit geweest van hetzes als deze en ik ruik het vanaf een kilometer afstand.'

Ze vergeleek het debat met een debat over de fatale schietpartij bij De Nederlandsche Bank, waar een man die zelfmoord wilde plegen door agenten werd doodgeschoten toen hij met een nepwapen op hen schoot. Simons noemde dat optreden 'onnodig en buitensporig', maar de hele gemeenteraad nam daar afstand van in een verhit debat

AT5

20.24 uur: ChristenUnie blij met excuses van Halsema, maar heeft wel vragen 

ChristenUnie-fractievoorzitter zegt blij te zijn met de excuses die Halsema eerder aanbood. Volgens hem staat de vraag of Halsema goed heeft gehandeld nu centraal, maar om die vraag te beantwoorden wil hij meer informatie. Zo wil hij weten wat de rol van het Openbaar Ministerie was op Tweede Pinksterdag en wat er met de informatie van agenten die waarschuwden is gebeurd.

Ook wil hij weten of er iets gaat gebeuren om de informatiepositie te verbeteren zodat het aantal demonstranten beter ingeschat kan worden. Verder vraagt hij zich af hoe het verder gaat met het handhaven van de anderhalve meter afstand. 'Ik kan me voorstellen dat als mensen een boete krijgen van een boa of agent, dat ze denken, laat maar.'

AT5

20.15 uur: CDA zegt dat burgemeester een deuk heeft opgelopen

Volgens CDA-fractievoorzitter Diederik Boomsma blijkt uit de boze reacties die hij kreeg dat burgemeester Femke Halsema 'toch een soort deuk' heeft opgelopen. 'Ik wil haar vragen, wat gaat ze doen om te proberen deze mensen die zo boos waren, die iets hadden, hoe kan dit mijn burgemeester zijn, om die terug te winnen?'

AT5

20.06 uur: SP vindt dat er te laat gereageerd is

SP-fractievoorzitter Erik Flentge was kritisch op de handelswijze van Halsema. 'Waarom reageren we telkens te laat op massaliteit?', vroeg hij zich af. Hij noemde onder meer de drukte die eerder tijdens warm weer in de stad ontstond.

Ook wijst hij erop dat er door allerlei agenten en de dienst Stadstoezicht van de gemeente, die de bewakingscamera's in de stad bekijkt, werd gezegd dat het heel druk ging worden. 'Waarom gebeurde er niks tot weinig mee, dat is toch wonderlijk?'

Halsema zei vanmiddag dat het Whatsappgesprek tussen minister Ferdinand Grapperhaus een privéconversatie was, maar dat vond Flentge onterecht. 'Hoe is het ooit mogelijk dat dat een privé-appje is, de vraag was juist om ruggespraak. Hoe kan dat in vredesnaam een privégesprek zijn, dat is toch niet te rijmen?'

Wel was Flentge blij dat Halsema heeft toegegeven dat ze zelf verantwoordelijk is en fouten heeft gemaakt. 'Ze erkent er lering uit te trekken, dat was voor mij essentieel.'

AT5

20.00 uur: Forum voor Democratie blijft bij motie van wantrouwen

Forum voor Democratie wil nog steeds, zoals de partij een paar uur na de demonstratie al liet weten, dat burgemeester Femke Halsema vertrekt. 'De feiten lagen al op tafel', zei Nanning vanavond. 'De abonimabele reactie lag er. Dat was voor ons een reden voor een motie van wantrouwen, dit debat had gebruikt kunnen worden om de motie in te trekken, maar dat is niet gebeurd.'

AT5

19.50 uur: 'PvdA: Wat zegt dit over de informatiepositie van de gemeente?'

PvdA-fractievoorzitter Sofyan Mbarki zegt dat de beslissing van de burgemeester tijdens de demonstratie, de beslissing om de demonstratie niet te beëindigen, 'misschien wel de minst slechte' was. Maar hij zegt wel dat er vooraf inschattingsfouten gemaakt zijn. 

'Er werden massaal oproepen gedaan om te komen', zei Mbarki. 'Door bijvoorbeeld bekende Nederlanders en politieke partijen. (...) Wat zegt dit over de informatiepositie van de gemeente Amsterdam dat zij dit niet aan zag komen? Is de Driehoek misschien de verbinding met de stad kwijt?' 

AT5

19.40 uur: DENK wil meer maatregelen tegen racisme

DENK-fractievoorzitter Mourad Taimounti sprak van een 'bizar debat', hij wilde het vooral hebben over de reden dat het zo druk was op de Dam. Ook pleitte hij voor veel meer maatregelen tegen racisme. 'Het is geen vijf voor twaalf, het is kwart over twaalf.' 

Hij wilde verder wel weten hoe het kan dat het aantal demonstranten verkeerd was ingeschat. 

AT5

19.30 uur: Vergadering gaat verder

Na twee uur pauze gaat de vergadering weer verder. 

17.30 uur: D66 vindt motie van wantrouwen 'lelijk'

D66-fractievoorzitter Reinier van Dantzig is niet van plan om de motie van wantrouwen van de VVD te steunen. 'We zitten in de grootste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog', zei hij. 'Om dan zonder een feit te kennen mensen naar huis te sturen, dat vind ik lelijk.'

17.00 uur: GroenLinks vindt verontwaardiging selectief

Volgens GroenLinks-fractievoorzitter Femke Roosma was er de afgelopen weken sprake van 'selectieve woede'. Ze vroeg zich af waar die woede was toen het bijvoorbeeld te druk was op de boulevard in Scheveningen, waar het dezelfde dag ook druk was. 

16.45 uur: VVD dient motie van wantrouwen in

VVD-fractievoorzitter Marianne Poot heeft, zoals ze eerder al aankondigde, de motie van wantrouwen inderdaad ingediend. 'De burgemeeester geeft aan dat ze de volle verantwoordelijkheid neemt. (...) Dat is niet iets dat je met woorden doet. Dat is iets dat je met daden doet.' 

Poot kreeg tijdens het indienen van de motie vragen van coalitiepartijen D66, GroenLinks en de SP. De partijen vonden het, net als Halsema, opmerkelijk dat de motie al een dag na de demonstratie was aangekondigd.

AT5

16.15 uur: Halsema niet blij met eerdere aankondiging motie van wantrouwen

Marianne Poot van de VVD vond dat Halsema excuses moest maken voor een interview met RTL Nieuws. Volgens Poot had de burgemeester 'met een smalend lachje' gezegd dat de oppositiepartijen eerst het feitenrelaas moesten afwachten en dat ze niet ging aftreden. 

'Nee dat krijgt u niet', reageerde Halsema. 'Want laat ik op mijn beurt zeggen: voordat ik überhaupt aan het woord ben geweest, voordat er een feitenrelaas ligt, voordat er waarheidsvinding heeft plaatsgevonden, kondigt u een motie van wantrouwen aan. En mijn reactie is, misschien zullen we het feitenrelaas afwachten. Want ik ben namelijk in de veronderstelling dat er geoordeeld wordt op basis van de feiten.'

AT5

16.00 uur: 'Oproep had averechts kunnen werken'

Halsema reageerde ook op vragen waarom ze er niet voor gekozen heeft de demonstranten op te roepen naar huis te gaan: 'Het podium was laag, en de geluidsinstallatie was toegerust voor 300 mensen, en de demonstratie liep af.' Bovendien: 'Een oproep had ook averechts kunnen werken.'

AT5

15.45 uur: Halsema: gemeente had eigen communicatiemiddelen moeten inzetten 'en dat spijt me'

De gemeente had tijdens de demonstratie op de Dam via de 'eigen communicatiemiddelen', zoals Twitter en Facebook, mensen moeten oproepen de Dam te verlaten. Dat zei burgemeester Femke Halsema . 'Dat is niet gebeurd, het spijt me en het is overduidelijk een les voor de toekomst.'

Ze zei verder dat er besloten was een kleine politiemacht in te zetten, om escalatie te voorkomen. 'De inschattingsfout dat er een kleine groep mensen aanwezig zou zijn en de sterke focus op de-escalatie had als ongewenste consequentie dat er geen mensen of middelen ter plaatse waren om alsnog de drukte te reguleren.' Toch is het volgens Halsema wel de vraag of ze wel ingegrepen had als er wel genoeg agenten en middelen aanwezig waren.

AT5

15.30 uur: Appcontact met Grapperhaus was 'privé' en 'raakte een beetje oververhit'

Tijdens het debat werd Halsema ook gevraagd om opheldering over haar Whatsappgesprek met minister Ferdinand Grapperhaus. Ze schreef naar hem dat 'rechts Nederland een gouden kans' zag.

Halsema  zei dat ze door de coronacrisis de afgelopen maanden veel contact heeft met minister Ferdinand Grapperhaus. Ze zei dat het een 'privéconversatie' was die 'een beetje oververhit raakte'. 'De conversatie was wat hoekig en daar wil ik het bij laten.'

'Ik vertegenwoordig alle Amsterdammers, links, rechts, boven, onder, midden', reageerde Halsema, toen er werd gevraagd of ze ook de burgemeester van rechtse Amsterdammers is.

AT5

15.00 uur: Halsema over aanwezigheid op de Dam

De Partij van de Ouderen vond dat Halsema 'als demonstrant' op de Dam aanwezig was. Halsema ontkende dat, ze zei met de politie te hebben gesproken en aan de zijkant te hebben gestaan. Ook was het volgens haar niet nodig om een mondkapje te dragen. 

AT5

14.20 uur: Halsema: ik baseer me op adviezen van professionals, maar ben verantwoordelijk

VVD-fractievoorzitter Marianne Poot vond dat Halsema de politie de schuld gaf voor de situatie die op de Dam ontstond. Halsema ontkende dat. 

'Ik baseer me op adviezen van professionals', zei ze. 'Dat doen ze onder mijn verantwoordelijkheid. Maar zij zijn de specialisten. Ik baseer me daarop. Maar ik ben verantwoordelijk. Uiteindelijk. Bestuurlijk en ten volle, voor de inschattingen die er zijn gemaakt.'

AT5

14.00 uur: Was Openbaar Ministerie betrokken bij besluit om niet in te grijpen?

Halsema zei dat de rest van de Driehoek (politie en justitie) zich over het niet ingrijpen tijdens de demonstratie heeft gebogen. Verschillende raadsleden hadden daar hun twijfels over, met name over de rol van Jeroen Steenbrink, de plaatsvervangend hoofdofficier van justitie. Volgens Halsema heeft ze een bericht gestuurd en heeft hij zich 'niet verzet' tegen het besluit. Hij zou het bericht wel gelezen hebben, maar niet hebben gereageerd. 

VVD-fractievoorzitter Marianne Poot wilde whatsappgesprekken zien, maar dat kon volgens Halsema niet omdat er 'operationele informatie' in zou staan.

AT5

13.56 uur: Halsema reageert: 'Ik ben hiervoor verantwoordelijk'

Burgemeester Femke Halsema noemde de beelden van de volle Dam 'pijnlijk om te zien'. 'Voor de mensen die naasten zijn verloren, voor de mensen in de zorg, voor ondernemers die het hoofd boven water proberen te houden, voor politie en handhavers die op de anderhalve meter moeten letten, voor ieder ander die een opoffering heeft gedaan.'

'Ik ben hiervoor ten volle verantwoordelijk en betreur dat dit heeft kunnen gebeuren', zei ze. Ze complimenteerde ook de politie. 'We hebben een fantastisch politiekorps, professionele trouwe dienders met een groot hart.' Volgens Halsema hebben alle betrokken agenten de demonstratie 'geweldig begeleid'. 

AT5

13.50 uur: Partij van de Ouderen vindt Halsema meer politica dan bestuurder

Wil van Soest van de Partij van de Oudere noemde de volle Dam een 'dikke middelvinger naar alle hardwerkende mensen in de zorg'. 'Een stampvolle Dam met een tevreden kijkende Halsema zonder mondkapje. Dit is geen voorbeeld voor de jeugd.'

Volgens haar was Halsema 'even vergeten boven de partijen te staan', ze noemde haar 'meer politica dan bestuurder'.

13.45 uur: Forum voor Democratie vindt handelswijze Halsema 'onvergeeflijk'

Forum voor Democratie-fractievoorzitter Annabel Nanninga vond dat Halsema om 17.00 uur had moeten besluiten om de toegangswegen naar de Dam af te sluiten. Ook wilde ze weten wat de rol van het Openbaar Ministerie is, omdat er besloten werd niet in te grijpen 'toen er 14.000 keer een misdrijf gepleegd werd'.

'Het is onvergeeflijk dat de burgemeester zich inhoudelijk uitliet over de betoging, het is onvergeeflijk  dat ze grote rechtsongelijkheid toepaste, het is onvergeeflijk dat ze zich laatdunkend en angstig uitliet over rechtse mensen', zei Nannina.

AT5

13.35 uur: CDA vraagt burgemeester optreden te evalueren

CDA-fractievoorzitter vond dat Halsema moest toegeven dat ze zelf fouten heeft gemaakt, hij noemde het 'betreurenswaardig' dat ze de politie de schuld leek te geven. 

'Dit geeft het risico dat het draagvlak voor de coronamaatregelen worden ondermijnd', stelde Boomsma. 'Mijn kernvraag is, heeft de burgemeester haar uiterste best gedaan om de regels te handhaven en waar blijkt dat uit?' Hij wil weten hoe de burgemeester haar eigen functioneren beoordeelt. 

13.30 uur: VVD vindt dat Halsema niet boven partijen staat

VVD-fractievoorzitter Marianne Poot liet eerder al weten dat ze wil dat Halsema opstapt. Ze zei vandaag in de vergadering dat ze had gewild dat Halsema op Tweede Pinksterdag niet op de Dam stond, maar in de cirisruimte op de Stopera. Ze vond dat het appgesprek tussen Halsema en minister Ferdinand Grapperhaus een 'genant inkijkje' gaven in de communicatie. 'We zien een burgemeester die het nog steeds moeilijk vindt om boven de partijen te staan.

AT5

13.26 uur: Zo verloopt de demonstratie voor de Stopera nu

13.12 uur: De vergadering is begonnen

Kijk hier live mee.

13.10 uur: Demonstratie voor de Stopera

Applaus en getrommel op pannen en potten: het moet er volgens tientallen demonstranten bij aanvang van de gemeenteraadsvergadering voor zorgen dat burgemeester Halsema zich gesteund voelt. 

AT5

12.55 uur: Vergadering op punt van beginnen

De vergadering staat het op het punt van beginnen. Verslaggever Ronald Olsthoorn over het debat: 

AT5