Afgelopen november stonden nog vier panden in de Utrechtsestraat leeg, maar die werden al snel weer ingevuld. Op dit moment is er één pand dat nog geen nieuwe huurder heeft gevonden. "Hier zat eerst een winkel voor interieur-accesoires", legt de winkelstraatmanager uit.

Van de tien aanvragen die leegstaande panden krijgen, zijn er wel acht voor nieuwe eet- en drinkzaakjes. Het gaat niet om restaurants of andere klassieke horeca, daarvoor is een specifiek bestemmingsplan nodig. De zaken zijn bedoeld voor to-go eten en drinken. "Voor dit pand kregen we koffie-aanvragen en een aanvraag voor Aziatische delicatessen."

De trend is niet enkel te zien in de Utrechtsestraat. "Je ziet in de hele stad en zelfs in het hele land dat retail verdwijnt uit de binnenstad", vertelt onderzoeker Laila Echternach. Zo zat er op het Leidseplein tot kortgeleden nog een H&M en ook Abercrombie & Fitch op de Leidsestraat zit niet meer in het mooie oude hoekpand. In diezelfde straat zat voorheen een Tours & Tickets, maar die is vervangen door een slijterij.

Grote voorraden zijn lastig

Volgens Echternach zijn er twee belangrijke redenen voor deze verschuiving. Natuurlijk is online winkelen populairder dan ooit, waardoor retail in winkelstraten minder goed werkt dan voorheen. "Daarnaast is het voordeliger voor horeca om zich in de binnenstad te vestigen dan retail door voorraadkosten. Retail moet een hele collectie voor maanden inslaan, de voorraad voor eten en drinken gaat maar om een paar dagen."

Grote ketens zouden misschien geen last hebben van die voorraadkosten. "Maar van ketens weten bezoekers wat ze kunnen verwachten, dus online winkelen is dan nóg makkelijker." Het is voor onbekendere boetieken vaak juist handig om een fysieke winkel te hebben zodat mensen ze leren kennen."

"Te veel is nooit goed"

Veel toeristen in de Leidsestraat zien liever eet- en drinktentjes, maar voor de Amsterdammers zit dat net wat anders: "Voor een tientje een lekkere wokbak halen vind ik lekker, maar het worden er langzaam wel te veel. Er moet wel een halt op komen vind ik", vertelt een omwonende van de Utrechtsestraat.

De winkelstraatmanager is het met dat laatste eens: "Natuurlijk, iedereen moet eten en drinken. Maar als je geen reden hebt om naar de straat te komen, dan kom je er ook geen eten afhalen. Je wil lunchen, maar wel aan je dagje winkelen vast. Je hoeft echt niet in elk pand iets te drinken."

Daar sluit Echternach zich ook bij aan: "De portemonnee van de bezoeker moet op die manier over steeds meer horecazaken worden verdeeld. Een zaak beginnen is één, maar het volhouden en je onderscheiden is ook nog een uitdaging."

Een volledige afhaalstraat?

We hoeven als stad nog niet bang te zijn voor volledige eet- en drinkstraten, vindt ook de food- en drinkonderzoeker: "Je wil altijd een gevarieerd aanbod. Eten is ook iets wat je na het winkelen doet." Maar als de andere optie leegstand is, dan is de ontwikkeling alleen maar positief denkt ze. "Het zorgt dat nog steeds veel mensen in de binnenstad willen zijn."

De gemeente verbiedt sinds 2018 al winkels die alleen op toerisme zijn gericht: "Ook is dit plan gericht op het tegengaan van mengformules in eetwinkels. Er zijn al meerdere winkels op basis van dit bestemmingsplan door de gemeente gesloten."

 Maar de middelen die de gemeente kan inzetten zijn gering, daarom is het volgens een woordvoerder van de gemeente belangrijk dat ook bijvoorbeeld ondernemersverenigingen goed meedenken. Prommenschenckel gaat vaak met de gebiedsmakelaar en pandeigenaren in gesprek. "We raden ze dan ook wel af om nóg een eet- en drinkzaak te beginnen, want ze gaan het gewoon niet redden."