Het luchtalarm, dat Nederlanders waarschuwt in geval van nood, gaat eind volgend jaar verdwijnen. Dat schrijft demissionair minister Dilan Yesilgöz van Justitie en Veiligheid in een brief aan de Tweede Kamer. Het loeien van de sirene biedt volgens haar nauwelijks nog voordelen en wordt daarom vervangen door NL-Alert, dat de afgelopen jaren flink is verbeterd.
Sinds 2003 worden de sirenes van het Waarschuwings- en Alarmeringssysteem (WAS) elke eerste maandag van de maand om 12.00 uur getest. Volgens Yesilgöz is het geluid van de alarmpalen "in het meest gunstige geval door ongeveer 75 procent van de mensen te horen."
Sinds 2012 heeft de overheid met NL-Alert de mogelijkheid om Nederlanders te waarschuwen via een sms. De afgelopen jaren is de sms-dienst verder verbeterd, waardoor een testbericht in december vorig jaar 92 procent van de Nederlanders boven de 12 jaar bereikte.
NL-Alert app
Naast de sms-dienst is afgelopen december ook de NL-Alert app gelanceerd. Deze app heeft verschillende functies waardoor bijvoorbeeld doven, slechthorenden, blinden en slechtzienden de berichten ook kunnen ontvangen. Voorbeelden hiervan zijn een 'lees voor'-functie, het vergroten van het lettertype en het contrast van het scherm aanpassen.
Verder is er een vertaalfunctie opgenomen in de app, waardoor de berichten in het Engels kunnen worden vertaald. Ook kan je de locatie van je app aanpassen, waardoor je waarschuwingen voor andere gebieden kunt ontvangen en bekenden kunt waarschuwen. Tot slot werkt de app via wifi, waardoor ook mensen bereikt kunnen worden die in gebieden wonen waar mobiele telefonie minder goed wordt ontvangen, zoals grensstreken.
Geschiedenis van het luchtalarm
Het luchtalarm werd in Nederland vlak voor de Tweede Wereldoorlog ingesteld. In steden werden grote elektrische toeters geplaatst die de inwoners konden alarmeren als er een luchtaanval zou plaatsvinden. Dit systeem werd in 1952 vervangen door een nieuw sirenenetwerk voor de Koude Oorlog. Dit netwerk werd ook al maandelijks getest, altijd op de eerste maandag van de maand om 12.00 uur.
Het werd eerst vooral gebruikt voor het oproepen van vrijwillige brandweerkorpsen, maar later werd besloten dat het ook goed zou werken om burgers mee te waarschuwen voor bijvoorbeeld grote branden of chemische rampen.
In 1993 werd het sirenesysteem gemoderniseerd en werden er 4.278 sirenes door heel Nederland geplaatst. De officiële naam veranderde toen van 'luchtalarm' naar 'Waarschuwings- en Alarmeringssysteem (WAS)'.
Naast steden, kregen dorpen vanaf duizend inwoners en kleinere dorpen die dicht bij een mogelijk gevaar liggen, zoals een industriegebied, een alarmpaal. Elke alarmpaal kan los van de rest worden bediend. In 1997 werd besloten dat het landelijke alarm nog maar één keer per jaar zou worden getest, maar dit leidde tot schrik en verwarring bij burgers.
Ook zaten er nog fouten in het systeem. Daarom werd bepaald dat het alarm vanaf september 2003 weer maandelijks zou worden geloeid, zodat het getest kan worden en burgers bekend zijn met het geluid.
Gebruik
Yesilgöz schrijft verder dat uit onderzoek van het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid blijkt dat NL-Alert veel wordt gebruikt door de veiligheidsregio’s. Sinds de start van NL-Alert is het middel 538 keer ingezet, wat neerkomt op zo'n 54 keer per jaar. Het luchtalarm is sinds 1998 slechts 36 keer ingezet en de afgelopen jaren neemt het gebruik verder af. In de afgelopen vijf jaar zijn de sirenes maar twee keer gebruikt.
Uit een onderzoek uit 2021 blijkt dat de inzet van de sirenes voor veiligheidsregio's een te hoge drempel vormt. In veel gevallen is er namelijk geen sprake van een direct levensbedreigende situatie, maar van een verhoogd gezondheidsrisico. Daarom wordt het luchtalarm door veiligheidsregio's als een te zwaar middel gezien om mensen mee te alarmeren. Uit een peiling uit begin vorig jaar blijkt ook nog eens dat maar 58 procent van de mensen niet weet wat ze moeten doen als het luchtalarm afgaat. NL-Alert kan mensen via een kort bericht uitleggen wat er aan de hand is en wat ze moeten doen en is dus duidelijker.
Het onderhoudscontract van de alarmpalen loopt eind 2025 af. Dat moment wil Yesilgöz aangrijpen om het alarmeringssysteem te ontmantelen. De afgelopen jaren werd al eerder gesproken over het ontmantelen van dit systeem, maar het werd uitgesteld omdat NL-Alert nog niet goed genoeg werkte.
Zendmasten
In 2022 woedde er een grote brand in het Westelijk Havengebied en de rook daarvan vormde een gezondheidsrisico. Sommige Amsterdammers die daar in de buurt waren, ontvingen toen geen NL-Alert. Een woordvoerder van het ministerie van Justitie en Veiligheid gaf toen aan dat dat mogelijk kwam doordat de telefoon van mensen die geen bericht kregen, nog was verbonden met een zendmast die buiten het gebied stond. Het is nog niet duidelijk hoe dit is verbeterd.
💬 Whatsapp ons!
Heb jij tips? Of een interessante foto of video gemaakt? Stuur ons jouw nieuws op 0651190938!