"Hier leg ik dan, als het echt heel koud wordt, zo'n katoenen lap neer", vertelt Hilda Abbenhues, zelf huurder van een sociale huurwoning in Floradorp in Noord, terwijl ze wijst naar een van de tochtige plekken in haar huis. "Het is echt om de kou tegen te gaan. De gordijnen die ik inmiddels heb gemaakt, houden de warmte gelukkig ook een beetje binnen." Hilda is een van de vele huurders van een woningbouwcorporatie met een slecht geïsoleerde woning: die van haar heeft energielabel G, de laagst mogelijke optie.

Dat betekent bibberend de winter doorkomen, want de energieprijzen stijgen volgend jaar zodanig dat het voor huurders van sociale huurwoningen met een smalle beurs haast onbetaalbaar wordt om de warmte binnenshuis te houden. Hoewel de woning van Hilda geïsoleerd is en ook dubbel glas heeft, blijft het altijd koud. "Vooral de ramen aan de voorkant. Die ramen zijn allemaal lek. Het is dubbele beglazing maar de meeste zijn lek. Maar ook kou van de grond, kou onder de deuren door, de voordeur. Er komt overal kou vandaan."

Energieakkoord

De corporatiesector beloofde in 2013 in het Energieakkoord dat hun woningen uiterlijk in 2020 gemiddeld energielabel B zouden hebben. Een belofte van 47 partijen, waaronder de koepel van woningcorporaties Aedes, om de energievoorziening in Nederland te verduurzamen. In 2016 verschoven ze die deadline naar eind dit jaar. Maar die belofte gold slechts een landelijk gemiddelde, en daarachter blijken nu dus grote verschillen schuil te gaan. Vooral in de Randstad halen corporaties dat gemiddelde niet.

Zo heeft bijna een derde van de woningen van Ymere met een geregistreerd energielabel een score van D of lager. De corporatie, met een bezit van 41.000 sociale huurwoningen de grootste aanbieder in de stad, laat in een reactie weten de afgelopen jaren al grote stappen te hebben gezet: "Ruim 52 procent van onze woningen heeft energielabel B of hoger. In 2019 was dat nog 47 procent, in 2018 nog 41 procent. Het afgelopen jaar hebben we bijna 10.000 woningen verduurzaamd en geïsoleerd. De komende jaren gaan we daarmee door".

Ook bij drie op de tien woningen van De Alliantie is er sprake van slechte isolatie, met label D of lager. De corporaties Eigen Haard, Rochdale en Stadgenoot scoren beter, maar ook bij hen is bijna een kwart van de woningen slecht geïsoleerd.

Bekijk op deze kaart welk energielabel de corporatiewoningen in jouw buurt hebben: 

Volgens Anne-Jo Visser, directeur van de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties (AFWC), is het in een stad als Amsterdam lastig om overal label B te behalen, aangezien er veel oude panden staan. "Je hebt andere plekken in Nederland, ik noem bijvoorbeeld Almere, dat gewoon recenter gebouwd is. Daar is het makkelijker om een hoger label te halen."

Woningen met een F en G label, al helemaal in de buurten Nieuw-West, Zuidoost en Noord, staan volgens Visser bovenaan de lijst om verduurzaamd te worden. Hilda Abbenhues, met haar woning in Noord met energielabel G, heeft eerder wel eens aangeklopt bij de woningbouwvereniging voor een oplossing voor de kou, maar zonder resultaat. "Ze stelden voor om de ramen gewoon dicht te schroeven, want dan zou ik van alle ellende af zijn, zeiden ze. Dat wil ik natuurlijk niet, want je wil toch je raam open kunnen doen." 

Verhuurderheffing

AFWC-directeur Visser laat weten graag actie te ondernemen om dit soort situaties te voorkomen, maar dat ook de verhuurderheffing, de belasting op sociale huurwoningen voor verhuurders, dit niet altijd toelaat. "In Amsterdam betalen we 206 miljoen per jaar aan verhuurderheffing." Verhuurders in bezit van meer dan vijftig sociale huurwoningen moeten sinds 2013 deze belasting betalen.

Ten tijde van het ingaan van deze regeling was het idee dat woningcorporaties het juist met iets minder geld zouden kunnen doen. Meerdere bestuurders van woningcorporaties maakten zich in die tijd schuldig aan flamboyante uitgaven uit de kas van de corporaties. Zo reed Hubert Möllenkamp, oud-directeur van Rochdale, rond in een Maserati die de woningcorporatie ongeveer 8500 euro per maand kostte. 

Inmiddels roepen steeds meer politieke partijen op om de verhuurderheffing af te schaffen. Het overgebleven geld zou de corporaties ruimte geven om woningen te verduurzamen én woningen bij te bouwen. De heffing wordt in 2022 wel verlaagd, maar hoeveel geld de corporaties dan overhouden, is volgens Visser nog niet duidelijk. "Als er geld overblijft dan gaan we dat steken in renovatie, in verduurzaming en ook in nieuwbouw", verklaart ze.