Er lijkt in de stad een nieuwe opleving te zijn van idealistische krakers. Nadat de kraakbeweging in de jaren negentig een stille dood leek te sterven, is er sinds enkele jaren een nieuwe generatie krakers actief in Amsterdam, die panden bezet en daarmee  actie voert tegen de woningnood.

Bekendste voorbeeld is Hotel Mokum, de kraak van het voormalige Hotel Marnix aan de Marnixstraat vorig jaar oktober. "We zijn een groep jonge Amsterdammers die tegen de uitverkoop van de stad en tegen leegstand van een pand als dit is", aldus Lana Lente van actiegroep Pak Mokum Terug destijds tegen AT5. "We willen er iets moois en vets van maken voor de Amsterdammers. Waar we vrijplaatsen kunnen creëren en cultuur van beneden kunnen sponsoren."

We vroegen de leden van het AT5-panel hoe zij in het algemeen tegenover kraken staan. Ruim 2000 panelleden vulden de enquête in. Van hen vindt 38% kraken een geëigend middel, een bijna evenzo grote groep staat ronduit negatief tegenover kraken, en 24% houdt het bij het oordeel 'neutraal'. Van de deelnemers zegt 10% in het verleden ook zelf wel eens een woning gekraakt te hebben.  

Volgens de voorstanders is de overspannen woningmarkt een legitieme reden om te kraken. "Het doet me echt pijn in mijn buik als ik zie hoe kennissen en vrienden voor hun papkindjes appartementen in Nieuw-West aanschaffen - en netto minder gaan betalen voor hun huis. Dat moet hardhandig een halt toegeroepen worden", aldus een panellid. "Als panden, soms bewust, voor langere tijd leeg staan is het mijns inziens terecht dat men kraakt", zegt een ander.

Maar de tegenstanders vinden dat allemaal geen reden. "Het is toch vrij simpel: van andermans eigendommen blijf je gewoon af", is een veelgehoorde mening. "Zolang ze de huizen die ze kraken als bouwvallen achterlaten, zal ik nooit begrip hebben voor hun acties", aldus een AT5-panellid.

We vroegen de panelleden ook of ze begrip hebben voor de acties van een relatief nieuwe groep krakers in de stad, zoals die van actiegroep Mokum Kraakt. Dat is een samensmelting van Hotel Mokum, Kinderen van Mokum en andere krakers. "Kraken is de enige manier voor Amsterdammers om het heft in eigen hand te nemen en een dak boven hun hoofd te vinden", aldus Mokum Kraakt in een verklaring op hun site. "Na jaren van bezuinigingen, isolatie, een onmenselijk kraakverbod en verdorring van de stad gaan wij alles op alles zetten om het tij te keren."

Bijna 65% heeft begrip voor de acties van deze nieuwe generatie krakers. "Begrijpelijk als er een pand lang leeg staat en vooral jongeren vrijwel geen kans zien om ergens te kunnen wonen", zegt één van de panelleden. "Het is onbegrijpelijk dat in deze tijd panden (moedwillig) leeg staan. Kraken biedt hier een uitkomst", aldus een ander. "Ik zie dit als een noodkreet op woningmarkt." 

Een kleine 30% is ook in dit specifieke geval tegen kraken en blijft het ook in deze tijd, met hoge woningnood, geen geëigend middel vinden. "We hebben een overheid die daarvoor is. Deze club stelt zich boven de wet", stelt één van de respondenten. "Ik denk dan: ga iets kraken in Zuidoost, of een andere wat minder dure wijk. Maar nee, ze gaan op de gracht zitten, in dure panden." 

Toen kraken in 2010 per wet strafbaar werd gesteld, hoorde daarbij ook dat leegstand strenger zou worden aangepakt. Eigenaren zijn verplicht om zich bij de gemeente te melden als een pand voor langere tijd leeg staat. De boete in Amsterdam voor het niet melden van leegstand wordt in september van dit jaar (voor professionele eigenaren) verhoogd tot 8700 euro. Ook moet de eigenaar leegstand sneller melden dan voorheen. 

Toch vindt een overgrote meerderheid van het AT5-panel (75%) dat leegstand nog harder aangepakt mag worden. "Voor de pandjeseigenaren is dat een fooi", aldus een panellid. "Kijk om je heen! Er staat zoveel leeg waarmee wordt gespeculeerd en wat met een paar kleine ingrepen geschikt zou kunnen worden gemaakt voor bewoning." En dus mag de gemeente volgens de meeste panelleden er wel een schepje bovenop doen. "De overheid mag tijdens deze tijden van woningnood echt meer doen, en sneller."