Start van hoofdcontent

Achtergrond

nl

Vijf vragen over het miljardenproject kades en bruggen in de stad

11 juli 2020, 07.00 uur · Door Nicolai Brannan

De stad staat voor een miljardenproject: het opknappen van honderden bruggen en tientallen kilometers kademuren. Wordt de rekening vooruitgeschoven nu de coronacrisis zijn weerslag heeft op de stadsbegroting? Vijf vragen of de kades en bruggen in de stad.

1. Waarom stuurde wethouder Dijksma deze week een brief aan de raad?

De verantwoordelijk wethouder stuurde de brief omdat, zoals ze schreef, er steeds meer onderzoeksresultaten over de staat van de bruggen en kademuren beschikbaar komen. Uit de onderzoeken blijkt dat een groot deel van de bruggen en kademuren technisch op is en dus vervangen moet worden. In dertig procent van de gevallen moeten er noodmaatregelen worden getroffen om calamiteiten te voorkomen. 

Maar de brief komt op een precair moment. De coronacrisis heeft namelijk grote gevolgen voor het huishoudboekje van de gemeente: er wordt een tekort van honderden miljoenen voor dit jaar verwacht, waardoor de reserves van de stad op nul uitkomen. Er moet bezuinigd worden, maar waar moet het geld vandaan komen? Naar de buitenwereld toe zeggen zowel de wethouders als de coalitiepartijen dan er 'geen heilige huisjes' zijn, toch wil elke wethouder er alles aan doen om zijn of haar plannen en ambities zoveel mogelijk door te laten gaan.

Bij AT5 zei Dijksma over de optie om in te leveren op het budget van de grootschalige renovatie van de bruggen en kades: 'Het is wel belangrijk dat er breed vanuit alle partijen commitment is om hier iets voor te doen. Want elke keer dat het een beetje moeilijk werd met de begroting, dan werd er vrij gemakkelijk bezuinigd op beheer en onderhoud. Dat is wel een perfect recept om een stad totaal te verwaarlozen.'

De brief kan ook gezien worden als een middel van de wethouder om de hoge urgentie van het dossier nogmaals te benadrukken.

2. De problemen met de bruggen en kades zijn toch niet nieuw?

Nee, zeker niet. De vorige verantwoordelijk wethouder Pieter Litjens liet al in 2018 in kaart brengen wat de staat van de stad was. Toen werd nog rekening gehouden met een totaalbedrag van tientallen miljoenen euro’s om de kademuren en bruggen op te knappen. Inmiddels lopen de schattingen in de vele miljarden. Alle kademuren en bruggen opknappen gaat tientallen jaren duren.

Nadat de portefeuillewethouder van dit college, Sharon Dijksma, het dossier op het bordje krijgt, uit ze op vrijdag 7 december 2018 voor het eerst publiekelijk haar zorgen bij AT5’s Park Politiek. ‘U moet zich voorstellen dat die (de kademuren en bruggen, red.) op dit moment niet allemaal op orde zijn, en dan ben ik heel diplomatiek.’

AT5 / Luuk Koenen

3. Hoe kon het zover komen?

Beheer en onderhoud van de stad is altijd een makkelijke kostenpost voor de politiek om in economisch moeilijke tijden op te bezuinigen. Een niet opgeknapte brug of kademuur valt niet echt op zolang er zich geen calamiteiten voordoen. Die calamiteiten vonden in de periode voor het onderzoek door Litjens in 2018 wel plaats: op verschillende plekken in de stad waren inmiddels kademuren bezweken. De urgentie begon langzaamaan door te dringen op het stadhuis dat het vooruitschuiven van het onderhoud niet langer meer kon. Wethouder Dijksma heeft het dossier topprioriteit weten te maken.

4. Zijn de kades en bruggen eigenlijk wel voor de huidige belasting gemaakt?

Nee. Het is bijna niet te geloven, maar sommige funderingspalen zijn al bijna 300 jaar oud. Vele kilometers kade in de stad en bruggen werden gebouwd in de tijd dat men nog met paard en wagen door de stad reed. Op het zware vrachtverkeer en de trams van vandaag de dag zijn ze dus helemaal niet berekend. Het mag dus best een wonder genoemd worden dat de kademuren en bruggen, die vaak dus meer dan 100 jaar oud zijn, het überhaupt zo lang hebben volgehouden. Dat het dus de hoogste tijd is om de stad toekomstbestendig te maken, staat niet ter discussie. Hoe een toekomstbestendig Amsterdam eruit zal komen te zien in dit dossier, daar moet de politiek nog wel een keuze in maken.

5. Hoe nu verder?

Dat is de grote vraag. De historische binnenstad begint er steeds meer als een open wond met pleisters uit te zien. Als je om je heen kijkt, zie je op heel veel plekken noodmaatregelen. Tijdelijke bruggen, afgesloten kades en bruggen, gestutte kademuren en omleidingen. Met de nieuwe brief in het achterhoofd en de hoeveelheid bruggen en kilometers kademuren in slechte staat, roept het terecht de vraag op wat de stad nog te wachten staat. 

Na het zomerreces moet de gemeenteraad beslissen hoe het verder gaat met dit dossier. Wordt de grootschalige renovatie uitgesteld, versoberd of wordt op dezelfde voet verder gegaan? Door bijvoorbeeld alleen de hoog urgente kademuren en bruggen aan te pakken, kan veel geld bespaard worden. Ook kan gekozen worden om alleen nog maar noodmaatregelen te nemen om calamiteiten te voorkomen: het daadwerkelijke renoveren wordt dan uitgesteld zodra er economisch betere tijden aanbreken.  Maar wethouder Dijksma waarschuwt: zij vindt de renovaties écht noodzakelijk...

Tot de raad weer bij elkaar komt, worden in ieder geval de kademuren en bruggen in de stad gewoon door deskundigen in de gaten gehouden. Indien nodig worden er noodmaatregelen genomen. Zo zal het immense probleem voor iedereen steeds zichtbaarder worden.