In het akkoord wordt Amsterdam niet specifiek genoemd. Toch zijn er genoeg plannen die betrekking hebben op de stad en haar inwoners. 

Inperking migratie

Zo is een belangrijk aspect van het akkoord 'grip krijgen op asiel en migratie', iets waar Amsterdam natuurlijk ook mee te maken heeft. Zo groeide vorig jaar het aantal inwoners in de stad harder dan de afgelopen 77 jaar, bleek uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. De groei wordt voornamelijk veroorzaakt door migratie. 

Onderzoekers pleiten voor 'gematigde groei': als de bevolking niet groeit, dan zorgt dat voor vergrijzing, maar te veel bevolkingsgroei kan volgens hen ook voor problemen zorgen, stellen ze. Meer mensen betekent bijvoorbeeld ook meer vraag naar publieke voorzieningen, zoals onderwijs en zorg.

In het akkoord staat dat de migratie moet worden ingeperkt. Zo komt er een tijdelijke Asielcrisiswet met crisismaatregelen. Door een 'crisis' uit te roepen kan door de regering vergaande maatregelen genomen worden. Ook krijgen statushouders geen voorrang meer bij het toewijzen van sociale huurwoningen.

Dit jaar maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek cijfers bekend over het aantal woningen dat in de regio Groot-Amsterdam in 2021 naar statushouders ging. Het ging dat jaar om 830 woningen die naar statushouders gingen (4,6 procent van het totaal). 

De Spreidingswet wordt ingetrokken. Door de wet, die eerder dit jaar werd aangenomen, zou de stad 4479 vluchtelingen moeten opvangen. De gemeente moest hierdoor op zoek naar 500 nieuwe plekken voor vluchtelingen. Die verplichting lijkt dus te vervallen. 

Wethouder Rutger Groot-Wassink (GroenLinks) gaf begin dit jaar al aan bij een rechts kabinet de marges van de wet op te zullen zoeken. Ook was hij enthousiast over de spreidingswet omdat het andere gemeenten zou dwingen om net zo veel aan opvang te doen als Amsterdam. 

Verder staat in het akkoord dat de overheid zal stoppen met de bijdrage voor de opvang van ongedocumenteerden. Voor Amsterdam betekent dit het deze opvang voortaan zelf moet gaan betalen, of de opvang stop moet zetten. 

Groot-Wassink liet eerder weten de afschaffing een slecht idee te vinden. "Dan moet ik wel met collega's in gesprek. Het lijkt me alleen buitengewoon dom en onverstandig. Deze regeling is vanuit het oogpunt van openbare orde en veiligheid verstandig. Het is afgesproken met toenmalig VVD-staatssecretaris Mark Harbers. Het heeft minder met politiek te maken", aldus Groot-Wassink.

Noord/Zuidlijn doorgetrokken? 

Bereikbaarheid is een ander belangrijk punt in het coalitieakkoord. Zo lijken de partijen te willen dat de Noord/Zuidlijn wordt doorgetrokken naar de Haarlemmermeer. Dat plan kan alleen doorgaan 'bij voldoende personeel, vergunningsruimte en middelen', valt te lezen in het akkoord. 

Het idee om de Noord/Zuidlijn door te trekken bestaat al jaren. Begin dit jaar wilde een meerderheid van de Tweede Kamer nog dat de Noord/Zuidlijn via Schiphol wordt doorgetrokken naar Hoofddorp. 

Vorig jaar werd 1,8 miljard euro dat daarvoor was gereserveerd door het Rijk wegbezuinigd, tot grote ontsteltenis van onder andere vervoerswethouder Melanie van der Horst.

Veiligheid in het openbaar vervoer vergroten

Ook willen de partijen dat de veiligheid in het openbaar vervoer wordt vergroot. Ongewenst gedrag zoals het uitschelden en bespugen van personeel of het misbruiken van toegangspoortjes is in het Amsterdamse openbaar vervoer toegenomen, zei het GVB vorig jaar nog. 

In het akkoord staat dat meer boa's moeten worden ingezet in bijvoorbeeld de bus. Ook moeten de boa's meer mogelijkheden krijgen om daadwerkelijk op te treden. Daarmee denken de partijen aan de uitbreiding van identificatiemogelijkheden voor boa’s. Hoofdconducteurs krijgen wat betreft de partijen de mogelijkheid om bodycams te dragen. 

Schiphol

De luchthaven staat al lange tijd op gespannen voet met omwonenden die klagen over geluidsoverlast. In maart oordeelde een rechter dat het vliegveld meer moet doen om de hinder aan te pakken. 

De partijen willen dat de komende jaren wordt gekeken naar de rechtsbescherming van omwonenden. Daar tegenover staat dat de partijen willen dat de 'netwerkkwaliteit' van Schiphol blijft. Dankzij stillere vliegtuigen moet groei van de luchthaven in de toekomst mogelijk zijn, valt te lezen in het akkoord. 

Woningtekort

Te weinig woningen, een ton overbieden en studentenkamers die gemiddeld bijna 1000 euro per maand kosten. Nergens is de krapte op de woningmarkt zo duidelijk te zien als in Amsterdam. 

Het terugdringen van de het woningtekort is voor de partijen 'topprioriteit', valt te lezen in het akkoord. Om de woningnood te beteugelen is dan ook een reeks aan plannen gepresenteerd.

Door meer bouwgrond beschikbaar te stellen moeten er jaarlijks 100.000 woningen bij komen. Van nieuwbouw moet minimaal 30 procent gemiddeld voor sociale huur zijn. Twee derde van de nieuw te bouwen woningen moet betaalbaar zijn voor middeninkomens.

Met woningcorporaties worden bindende afspraken gemaakt over bijvoorbeeld de hoogte van de huur in het middensegment. 

'Financieel ravijn' voor gemeenten in 2026 blijft

De gemeente Amsterdam heeft samen met andere gemeenten bij de partijen gelobbyd om te voorkomen dat gemeente vanaf 2026 in een 'financieel ravijn' vallen. 

Gemeenten hebben er steeds meer taken bijgekregen die voorheen door het Rijk werden geregeld. Voor die extra taken krijgen gemeenten steungeld vanuit de overheid, maar dat stopt in 2026. Veel gemeenten, waaronder Amsterdam, vrezen dat moment. 

De partijen hebben geen gehoor gegeven aan het verzoek van de gemeenten om langer steungeld van het Rijk te krijgen. Voor Amsterdam betekent dit dat het vanaf het ravijnjaar jaarlijks 40 miljoen extra moet ophoesten. 

Vanmorgen werd tijdens de presentatie van de Voorjaarsnota nog duidelijk dat de gemeente er financieel  goed voorstaat. Zo zijn er meevallers van tientallen miljoen euro's. Hoe de stad dat geld gaat besteden, lees je hier.