Normaal gesproken is het hergebruik van mondkapjes 'ongewenst', vindt het RIVM. Schoonmaken zou dan geen zin hebben. Maar omdat er zo'n groot tekort is, heeft het instituut toch onderzocht of het mogelijk is om de maskers nog een keertje te gebruiken. 

Het ging daarbij om een analyse van de zogenoemde FFP2 maskers:  'volledig aan het gelaat aansluitende maskers, met of zonder ventiel'. De conclusie luidde dat de mondmaskers driemaal gebruikt kunnen worden, als deze tussendoor tweemaal gesteriliseerd worden met waterstofperoxide.

Het RIVM benadrukt wel dat het hier om een pilot gaat. Er is nog maar beperkt onderzoek gedaan, de methode zou dan ook vooral gebruikt moeten worden in geval van nood. Daarnaast betreft dit maskers die vooral in de zorg gebruikt worden.

Andere mondkapjes worden doorgaans gewoon op 60 graden gewassen. De vraag is alleen of dat zin heeft. Het RIVM raadde eerder het privégebruik van deze maskers überhaupt af: mensen zouden hierdoor onterecht een veilig gevoel krijgen.

In de zelfgemaakte exemplaren zag het RIVM al helemaal geen heil. Deze boden onvoldoende bescherming, omdat de pasvorm en filterwerking niet goed zijn, luidde tot voor kort het oordeel.

Toch is er iets veranderd: premier Rutte maakte woensdagavond bekend dat vanaf 1 juni een mondkapje in het OV verplicht is. 'Het wetenschappelijke bewijs dat het werkt is dun. Maar bij het juiste gebruik heeft het een beperkt positief effect.' Het gebruik van mondkapjes is volgens hem 'denkbaar in situaties waar 1,5 meter afstand houden onmogelijk is'. 'Niet per se om zelf niet besmet te raken, maar vooral om te zorgen dat jij niet degene bent die een ander besmet.'

Omdat het straks weer drukker wordt in het openbaar vervoer, is een mondkapje daar vanaf 1 juni dan ook verplicht. De medische maskers blijven gereserveerd voor het zorgpersoneel, daarom wordt reizigers gevraagd om zelf een 'gewoon' mondkapje te kopen of om ze zelf te maken. Hiermee vaart het kabinet dus een andere koers dan voorheen.

In sommige buurlanden bestaat dit beleid overigens al langer. De Belgische Federale Overheidsdienst Volksgezondheid heeft daarom zelfs een handleiding online gezet over hoe je zelf een mondkapje kunt knutselen.

Dat wordt in principe afgeraden. Het openbaar vervoer is bestemd voor 'mensen die werkzaam zijn in cruciale beroepen zoals de zorg', aldus een woordvoerder van het GVB. 'Reis alleen met het OV als het echt niet anders kan.'

Zeker mensen met 'een kwetsbare gezondheid' kunnen het openbaar vervoer voorlopig maar beter mijden. Ook ouderen behoren tot deze risicogroep. 

Maar soms is reizen toch nodig, bijvoorbeeld voor een bezoek aan de dokter. In dat geval kunnen ouderen 'hulp vragen in de omgeving of reizen per taxi', luidt het advies. 

Voor wie wél met het OV reist, gelden de bekende richtlijnen. Zoals hoesten in de elleboog of de handen vaker wassen. Reizigers wordt bovendien verzocht om niet naast of tegenover iemand te gaan zitten en zo veel mogelijk afstand te houden. Vanaf 1 juni moeten ze bovendien, zoals eerder vermeld, een mondkapje dragen.

Hoewel mensen die mogelijk besmet zijn met het coronavirus nu beter helemaal niet kunnen reizen, wordt hierop niet gecontroleerd bij het in- en uitstappen. Bij het boarden van een vliegtuig is dat bijvoorbeeld wel het geval.

Lang niet iedereen die corona krijgt, belandt op de IC. De meeste patiënten kunnen thuis uitzieken, een aantal van hen moet naar het ziekenhuis, meldt de Rijksoverheid. 

Een persvoorlichter van het AMC kan dat bevestigen. In eerste instantie beoordeelt de huisarts hoe ernstig de klachten - waaronder koorts en verlies van reukvermogen - zijn, legt hij uit. 'Of iemand daarna naar het ziekenhuis doorverwezen wordt, dat is echt maatwerk.'

Mocht dat het geval zijn, dan komt een patiënt bij het ziekenhuis binnen met 'verdenking op corona'. 'Dan gaan we eerst kijken wat er precies aan de hand is', aldus de voorlichter. Dat begint met een longfoto: daarbij wordt bekeken of de 'typische coronavlekken' zichtbaar zijn. 

'Als de patiënt besmet is, dan gaat diegene naar de Covid-afdeling. Tenzij het zo slecht gaat dat een patiënt meteen naar de IC moet', vertelt hij.  Afhankelijk van hoe het verdergaat op de Covid-afdeling, kunnen patiënten na een tijdje weer naar huis. Of ze moeten toch nog aan de beademing.

Op de IC zouden patiënten volgens de berichtgeving zo'n twee tot drie weken verblijven.'Bij ons is het gemiddelde eigenlijk eerder een dag of zeven. We kijken daarbij ook bij wie het wel of geen zin heeft', aldus de voorlichter.

Hoe lang patiënten op de Covid-afdeling liggen, is minder eenduidig. 'Soms een paar dagen, soms duurt het heel lang. Maar het is niet na een nachtje slapen over.'

Om hoeveel patiënten het gaat, is terug te vinden op de website van het RIVM. Het instituut houdt precies bij hoeveel mensen er in het ziekenhuis opgenomen zijn (geweest). Op de website van Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding (LCPS) kun je bekijken hoeveel patiënten er per dag op de IC liggen.